Από την γλώσσα στην κοινωνία

"... Εν τέλει η γλώσσα παίζει ένα πολυδιάστατο παιχνίδι σημασιών και λειτουργιών. Συνέχει την κοινωνία, γι' αυτό έχουμε πάντα μια κοινωνία στην οποία αναφερόμαστε. Νομιμοποιεί την εξουσία ή την ιεραρχία. Τεκμηριώνει την πράξη με τις περιγραφές. Αναβιβάζει την εμπειρία σε θεωρία, υποστασιοποιεί την ψυχή με την κίνηση από το ασυνείδητο, στο υποσυνείδητο και το συνειδητό. Δίνει συνοχή, φαινομενική διαύγεια και έκφραση στην επιστήμη. Δημιουργεί όλες τις ψευδαισθήσεις της φιλοσοφίας διαχωρίζοντας με λέξεις και αντίστοιχα νοήματα τα αντιθετικά δίπολα: ύλη - πνεύμα, αληθές - ψευδές, πραγματικό - φαινόμενο. Δημιουργεί έτσι την ανάγκη οντολογικών θεμελιώσεων, δημιούργησε όλους τους -ισμούς. Όμως ο άνθρωπος βρίσκεται μέσα στο γλωσσικό παιχνίδι του που το παίζει όσο είναι κοινωνικό ον. Η γλώσσα δεν αναφέρεται σε μια βιολογική ή πνευματική ιδιότητα του είδους μας. Αναφέρεται σε μια αλληλοανάδραση μέσω ενός συμβολικού συστήματος, που απαρτίζει τόσο το ψυχικό - νοητικό, όσο το προθετικό - αισθητηριακό. Δηλαδή τόσο η αντίληψη της αισθητηριακής εμπειρίας, όσο το συναίσθημα, η επιθυμία αλλά και η έννοα, εκφράζονται μέσω ενός σημειολογικού συστήματος που υφίσταται μόνιμα τροποποιήσεις μέσω της χρήσης του... ... Η ανθρώπινη κατάσταση δεν εξαντλείται ούτε παγιώνεται και οι απόψεις γύρω από αυτήν ούτε τελεσίδικες είναι ούτε ποτέ συνολικές. Σε κάθε εποχή όμως οι άνθρωποι γυρεύουν να μάθουν το γιατί και το πως μιας κοινωνίας που έτσι κι αλλιώς διαρκώς μεταμορφώνεται. Όσα σχέδια και να καταστρωθούν, όσες βουλήσεις και να εκφραστούν, άσχετα με το τι κάνουν οι άνθρωποι, όποιοι κι αν είναι αυτοί -οι πολλοί ή οι λίγοι, ι ισχυροί ή οι ανίσχυροι, μικρές ομάδες ή ολόκληρα στρώματα της κοινωνίας - ένα είναι το σίγουρο: ότι η ιστορία θα κινηθεί σε μια κατεύθυνση άλλη από αυτή που επιδιώκουν... ... Η απίσχνανση της έννοιας και λειτουργίας του δικαίου στις σύγχρονες κοινωνίες, είναι αποτέλεσμα της ταυτόχρονης ένδειας του λόγου. Και όπως αυτός παίρνει μια όλο και πιο συμβολική μόνο μορφή, συντομευμένος, τηλεγραφικός, κομίζοντας μόνο πληροφορία κι έχοντας χάσει τα νοηματικά του φορτία, έτσι και η πολιτική λαμβάνει μια μη δικαιακή υπόσταση και γίνεται κρατική καταστολή και καθυπόταξη..."