Αναλύοντας τις κοινωνίες της πληροφορίας

Ο όρος "Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ)" χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τις σημερινές κοινωνίες, στις οποίες κατέχουν κυρίαρχη θέση οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ο εν λόγω όρος συνδέθηκε με έναν τεχνολογικό ντετερμινισμό που υποστηρίζει ότι οι ΚτΠ είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης τεχνολογικής επανάστασης. Επομένως, η ανάπτυξη των ΤΠΕ προσεγγίζεται ως το κύριο αίτιο για μια σειρά σημαντικών κοινωνικών αλλαγών, που οδηγούν στις Κοινωνίες της Πληροφορίας. Η άποψη αυτή και ο όρος «Κοινωνία της Πληροφορίας» αμφισβητήθηκαν από πολλούς. Όμως, παρά τα προφανή θεωρητικά προβλήματα που περικλείει αυτή η προσέγγιση, ο όρος «Κοινωνία της Πληροφορίας» κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο και διαμορφώνει την αντίληψή μας για τη σύγχρονη κοινωνία. Η γενικευμένη αποδοχή του όρου «ΚτΠ», που παρατηρείται σήμερα, δεν βασίζεται τόσο στη θεωρητική οπτική την οποία μας παρέχει, όσο στην αντιστοιχία της με ένα εμπειρικό περιεχόμενο που προκύπτει από την παρατήρηση μιας σειράς φαινομένων τα οποία κυριαρχούν σήμερα στην κοινωνία. Ο όρος «ΚτΠ» χρησιμοποιείται αφενός ως καθημερινός όρος που επιτρέπει την κατηγοριοποίηση αυτών των φαινομένων, και αφετέρου ως όρος που προσπαθεί να περιγράψει έναν ιδεατό τύπο κοινωνιών της ύστερης νεωτερικότητας. Στόχος του παρόντος βιβλίου είναι να αναλύσει, με όσο το δυνατόν πιο συστηματικό τρόπο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που συγκροτούν αυτό που ονομάζουμε ΚτΠ, και να συντελέσει στην ανάπτυξη μιας πιο αξιόπιστης ερμηνείας του, η οποία θα είναι απαλλαγμένη από την ντετερμινιστική ιδεολογία της τεχνικής εξέλιξης. Το βιβλίο υποστηρίζει ότι η ανάδυση των ΚτΠ δεν είναι το αποτέλεσμα μιας τεχνολογικής επανάστασης, παρόλο που αποδέχεται τον πολύ κρίσιμο ρόλο της ψηφιακής τεχνολογίας στην αλλαγή των κοινωνικών πρακτικών. Η ανάλυση των ΚτΠ δεν εστιάζει μόνο στην ανάλυση των αλλαγών στο οικονομικό επίπεδο, αλλά ταυτόχρονα δίνει έμφαση στην ανάλυση του πολιτικού και του συμβολικού επιπέδου. Μάλιστα, θεωρεί ότι η εμπεριστατωμένη μελέτη του τελευταίου αποτελεί το "κλειδί" για την κατανόηση των ΚτΠ.