Ψυχανάλυση και κινηματογράφος

Στο βιβλίο αυτό ο Κριστιάν Μετς αναλύει τον κινηματογράφο με τα εργαλεία της ψυχανάλυσης, τα οποία συνδυάζει με τις κατακτήσεις της σύγχρονης γλωσσολογίας, χωρίς να παραγνωρίζει την κοινωνικοϊστορική πραγματικότητα στην οποία ριζώνει ο κινηματογράφος ως θεσμός. Αναγνωρίζοντας τη σημασία που μπορεί να έχουν οι ψυχαναλυτικές μελέτες της υπόθεσης, των ηρώων ή των δημιουργών μιας ταινίας, ο συγγραφέας προχωρά στη μελέτη φαινομένων που διέπουν την τελετουργία της παρακολούθησης μιας ταινίας: ταύτιση, επιδειξιομανία και ηδονοβλεψία, προδιάθεση πίστης και ευπιστίας έναντι της ιστορίας που διηγείται η ταινία, σχέση της κατάστασης του θεατή με το όνειρο, την ονειροπόληση, την παραίσθηση. Επιπλέον, εκκινώντας από τις θεωρίες του Λακάν και του Γιάκομπσον, ο Μετς συνδυάζει τη μετωνυμία και τη μεταφορά ως βασικά στοιχεία της ιδιάζουσας, σταδιακά συγκροτημένης κινηματογραφικής γλώσσας, με τη συμπύκνωση και τη μετάθεση, ως θεμελιώδη σχήματα της γλώσσας του ονείρου. Μέσα από τη γόνιμη αυτή συνάντηση προτείνει μια νέα, δυναμική αντίληψη για τη λογοκρισία μεταξύ συνειδητού και ασυνειδήτου, όπως και για την έννοια του ρητορικού σχήματος στην κινηματογραφική γλώσσα. Έργο κλασικό πλέον στον χώρο του, το "Φαντασιακό σημαίνον" έχει ανοίξει νέες κατευθύνσεις στις κινηματογραφικές σπουδές και έχει εμπνεύσει ένα πλήθος μελετών σε όλο τον κόσμο. "Η ιδιάζουσα θέση του κινηματογράφου οφείλεται στον διπλό χαρακτήρα του σημαίνοντός του: ασυνήθιστος αντιληπτικός πλούτος, που πλήττεται όμως εξ ορισμού σε έναν ασυνήθιστο βαθμό από την απουσία της πραγματικότητας. Περισσότερο απ’ ό,τι οι άλλες τέχνες, ή με έναν πιο ιδιαίτερο τρόπο, ο κινηματογράφος μάς εμπλέκει στο φαντασιακό: κινητοποιεί έντονα την αντίληψη, αλλά για να την ωθήσει ευθύς μέσα στην ίδια της την απουσία, που είναι εντούτοις το μόνο παρόν σημαίνον" (Κριστιάν Μετς)