Από τη λογοτεχνική στην κινηματογραφική αφήγηση

Η παρούσα μελέτη διερευνά την αφήγηση του κινηματογράφου ως σκηνοθετική γραφή, ιδιαίτερα μέσα από τη σχέση του με τη λογοτεχνία, έτσι όπως αποτυπώνεται στις περιπτώσεις των φιλμικών διασκευών. Ως πρότυπο παράδειγμα αξιοποιείται η μεταφορά της «Φόνισσας» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από τον Κώστα Φέρρη. Η έρευνα στοχεύει πρωτίστως στο ν' αναδείξει την άρρηκτη συντακτική σχέση μεταξύ κινηματογράφου και λογοτεχνίας και το πώς οι αφηγηματικοί τρόποι της λογοτεχνίας εγγράφονται στη φιλμική μυθοπλασία. Για τη διερεύνηση των κοινών τόπων που συνδέουν το φιλμικό με τον πεζογραφικό λόγο, κρίθηκε καταλληλότερη η Θεωρία της Αφήγησης, κυρίως μέσα από την παρακαταθήκη του Γαλλικού Δομισμού στο έργο των Roland Barthes, Claude Bremond, Gerard Genette, Algirdas Greimas, Paul Ricoeur, Tzvetan Todorov. Οι εν λόγω διανοητές δίνουν νέες διαστάσεις στη γραφή σε όλες τις εκφάνσεις και εκφράσεις της, υπό το φως του νοήματος και της σημασίας, πέρα από τη δομή αυτήν καθ' εαυτή. Διανοίγουν ευρείες και πολύπλευρες προοπτικές, όχι μόνο για τη μελέτη και κριτική αποτίμηση των κειμένων, αλλά και για τη συγγραφή ή τη σκηνοθεσία. Ιχνηλατώντας αφηγηματικά το δίπτυχο ταινία-πεζογράφημα «Φόνισσα», αποκαλύπτεται η σχέση μεταξύ μύθου και πλοκής σε οποιοδήποτε κείμενο, λογοτεχνικό ή φιλμικό, καθώς επίσης η διαμόρφωση του χρόνου, της οπτικής γωνίας και της αφηγηματικής φωνής, και το πώς ο λειτουργικός συνδυασμός τους συγκροτεί το μύθο/ιστορία σε μια ενιαία και σηματοδοτούσα πλοκή. Εντέλει, η παρούσα μελέτη μπορεί να ειδωθεί και ως πρισματική σύνθεση για μια θεωρία της διασκευής, μέσα από τα ερευνητικά εργαλεία της Θεωρίας της Αφήγησης, ενώ παράλληλα, μπορεί να λειτουργήσει ως ένα κομβικό μοντέλο τόσο για την ανάπτυξης της σεναριακής γραφής, όσο και για τη συγκρότηση της σκηνοθετικής σύνταξης.