Ο Δαρείος και ο Μέγας Αλέξανδρος στη Σογδιανή

Περί το 518 π.Χ. ο Δαρείος Α΄ εκστρατεύει εναντίον των Σκυθών εισβάλοντας στη χώρα της Σογδιανής, στην Κεντρική Ασία, όπου ζούσαν Σκύθες, Μασσαγέτες, Σάκες, Χορεσμιανοί, Αφγάλοι και διάφορες άλλες μικρότερες συγγενείς φυλές. Ο στρατός του υπέστη πανωλεθρία και εξοντώθηκε σχεδόν στο συνολό του, ενώ ο ίδιος κινδύνεψε να χάσει την ζωή του, πορευόμενος με το στράτευμά του σε μία από τις αχανείς ερήμους της περιοχής. Ο φτωχός βοσκός Σιράκ (‘‘λιοντάρι’’), που προσποιούνταν τον λιποτάκτη, οδηγεί το θηριώδες στράτευμα του βασιλιά Δαρείου στην άγρια έρημο, για να καταστρέψει τον στρατό του και να κάνει την πατρίδα του ελεύθερη. Το 329 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος περνώντας τις Σιδηρές Πύλες του Ινδικού Καύκασου και κυνηγώντας τον Βήσσο, μετά την μάχη στα Γαυγάμηλα, φθάνει στη χώρα της Σογδιανής και της Βακτριανής. Μέχρι το 327 π.Χ. μάχεται με τις ανυπότακτες φυλές της περιοχής, που ενώθηκαν με αρχηγό τον ανυπότακτο Σπιταμένη, μέχρι τελικά να δεχτούν τον Αλέξανδρο σαν εκσυγχρονιστή και ελευθερωτή τους από τον αβάσταχτο ζυγό των Περσών. Τα ΔΥΟ διηγήματα, που αναφέρονται σ’ αυτές τις δύο ιστορικές περιόδους, από τον Ουζμπέκο ακαδημαϊκό Γιαβντάτ Ιλιάσοφ, βασίζονται στους τοπικούς μύθους και τις παραδόσεις των λαών της περιοχής. Περιγράφουν την ζωή των απόμακρων μικρών κοινωνιών τους και διηγούνται για τον Δαρείο αλλά και για τον νέο τους βασιλιά, τον Μέγα Αλέξανδρο, που ήρθε από την ελληνική Μακεδονία και τώρα είναι ο νέος κυρίαρχος του κόσμου.