Τι είναι ο βουδισμός

Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, μια από τις πλέον εμβληματικές μορφές της σύγχρονης λογοτεχνίας, φημιζόταν τόσο για το εύρος των γνώσεων όσο και για την εμβρίθεια του πνεύματός του. Στα ενδιαφέροντά του, που περιελάμβαναν από την παγκόσμια λογοτεχνία και φιλοσοφία μέχρι τις θετικές επιστήμες και τις διάφορες θεολογίες, συγκαταλεγόταν και ο βουδισμός, με τη γραπτή παράδοση του οποίου ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος. Στο δοκίμιο αυτό, απόσταγμα μιας σειράς διαλέξεων, ο Αργεντινός συγγραφέας εκθέτει διεξοδικά την προέλευση, την ιστορική διαδρομή και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μεγάλου αυτού φιλοσοφικο-θρησκευτικού συστήματος. Δόγματα και έννοιες-κλειδιά του βουδισμού, όπως η αποδημία της ψυχής, το κάρμα, η Νιρβάνα, ο Τροχός του Νόμου και η Ευγενής Οκταπλή Ατραπός, εξετάζονται με τρόπο οξυδερκή και, συγχρόνως, αφοπλιστικά εύληπτο. Με εξίσου κατανοητό τρόπο αναλύονται, εξάλλου, οι ιδιαίτερες εκφάνσεις ("σχολές") του βουδισμού, όπως η Μαχαγιάνα ή Μεγάλο Όχημα, ο λαμαϊσμός, ο ταντρισμός και το Ζεν. Η ευρυμάθεια και η διεισδυτικότητα του βλέμματός του είναι εκείνα ακριβώς τα στοιχεία που επιτρέπουν στον Μπόρχες να πραγματοποιεί απροσδόκητες όσο και εύστοχες συγκρίσεις ανάμεσα στο βουδισμό (αλλά και τον ινδουισμό, από τον οποίο αυτός προήλθε), από τη μια πλευρά, και τις υπόλοιπες μεγάλες θρησκείες, την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τη σύγχρονη δυτική σκέψη, από την άλλη. Το αποτέλεσμα είναι ένα διαφωτιστικό, εναργές και απολαυστικό στην ανάγνωση βιβλίο, από ένα συγγραφέα που θεωρούσε το βουδισμό "κάπως λιγότερο απίθανο από το χριστιανισμό".