Συντέλεια του κόσμου

Η Συντέλεια του κόσμου (1969) έρχεται να συμπληρώσει ποιητικά και πολιτικά, ως τρίτο μέρος, το Γενικό άσμα (1950) και το Ηρωικό άσμα (1962). Σπόροι αξιών και ιδεών από αυτά τα δύο έργα δίνουν και πάλι καρπούς, αλλά η σχεδόν απόλυτη αισιοδοξία του ποιητή υποχωρεί εδώ μπροστά στην απανθρωπία και στα αδυσώπητα ιστορικά γεγονότα που αλλοιώνουν τον άνθρωπο και τις εγγενείς ιδέες και οδηγούν στην καταστροφή, στη συντέλεια του κόσμου. Ό,τι γράφει σε τούτο το βιβλίο ο Νερούδα το θεωρεί ως «χρέος του ποιητή δημοσίας ωφελείας, παναπεί του αγνού ποιητή». Παρά τις διατυπωμένες πικρίες διαδηλώνει ξανά την ακράδαντη πίστη του στο κομμουνιστικό μέλλον τῆς ανθρωπότητας μετά από τη συντέλεια του αιώνος: η εκ μέρους των ανθρώπων, που θα απομείνουν, συνειδητοποίηση του συντελεσθέντος ολέθρου θα οδηγήσει σε έναν νέο ανθρωπισμό, στην εξασφάλιση του καθημερινού ψωμιού για όλους, στην εμπέδωση της χαράς, στη δημιουργική δύναμη του έρωτα, στα υψηλά έργα λόγου και τέχνης.