Τα παραστρατημένα πουλιά

1 Παραστρατημένα πουλιά το καλοκαίρι φτάνουν στο παράθυρό μου, κελαηδούν, και πάλι φεύγουν. Και κιτρινιασμένα φύλλα, φθινοπωρινά, που δεν έχουνε τραγούδια, φτερουγίζουνε και πέφτουν μ ένα στεναγμό μπροστά του. 4 Είναι τα δάκρυα της γης που κάνουνε τα γέλια της ν' ανθούνε [...] Ο Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ δεν είναι άγνωστος στο Ελληνικό διανοούμενο κοινό. Δημοσιεύτηκαν ως τα τώρα σε βιβλία, το "Τζιταντζάλι", τα "Μάσι κι άλλες ιστορίες", τα δράματά του "Τσίτρα" και "Σανγιάζη" μεταφρασμένα από τον κ. Τρικογλίδη· αργότερα η "Θρησκεία του Ποιητού" από τον κ. Παπαλεξάνδρου· και τελευταία ο "Κηπουρός" από την κ. Εύφη Λαγοπούλου-Αποστολίδου. Το έργο τούτο παρουσιάζει τον Ταγκόρ σε μια καινούργια μορφή. Και θ' απαιτούσαν ίσως πολλοί να προλογιζόταν η μετάφρασή μου αυτή με κάποιαν -οπωσδήποτε εισαγωγική- ανάλυση. Μα ούτε ο κατάλληλος είμαι μια τέτοια εργασία ν' αναλάβω, ούτε και θέλω να λεπτολογήσω στο έργο τούτο, γιατί όπως λέει κι ο ίδιος ο Ταγκόρ, "ν' αναλύει κανείς μιαν εικόνα είναι σα να ψάχνει τη σκόνη της να βρει, κι όχι του καλλιτέχνη τη χαρά". Και το έργο αυτό δεν είναι παρά μια σειρά ιδέες-εικόνες, φιλοσοφικές ιδέες-εικόνες· μα εικόνες ποιητικές καμωμένες, από το βαθύ ποιητή, που είναι ο Ταγκόρ, να ζωγραφίσουν τις βασικές του αντιλήψεις στη ζωή και στου ανθρώπου την πορεία· με χρώματα παρμένα από τη μέρα και το υπέρλαμπρό της τ' άστρο, τη νύχτα μητέρα της γαλήνης, το βραδινό ουρανό και το ρόδινο τ' αστέρι που γέρνοντας στη δύση του στέρνει το τελευταίο του χαίρε στην ανατολή, απ' τις βροχές και τους κεραυνούς και του ιερού ποταμού τα σκοτεινά νερά· κι ανάμεσα σ' ειρωνικότατες αντιθέσεις ή χαραχτηριστικές αναλογίες και μ' όλο το μεγαλείο της εμπνευσμένης ποίησης, οι μεγάλες του διδαχές, η απόλαυση της εσωτερικής γαλήνης, το γαλήνιο προς το θάνατο αντίκρυσμα, η αλήθεια της μέλλουσας ζωής, το γύρισμα του αιώνιου κύκλου, η λατρεία του ναού του θεού που μες στην ψυχή μας βρίσκεται, η υγεία του εσώτερου κόσμου, η ζωή μέσα στη φύση ένα μες στ' άλλα πλάσματα και τ' άλλα φανερώματα της ζωής. Από την άλλη μεριά το έργο αυτό δεν είναι παρά μια από τις πολλές πτυχές της πλούσιας φορεσιάς, με την οποία έντυσε τη μεγάλη ψυχή του ο Ινδός Απόστολος. [...] Μεταφράζοντας τα "Παραστρατημένα πουλιά" δεν έκανα τίποτε άλλο από το να εξωτερικέψω την ενδόμυχή μου αγάπη για το μεγάλο απόστολο με την ασκητική και τη θρησκευτική φυσιογνωμία. Δημοσιεύοντάς τα, ένα μόνο έχω πόθο: να μπορέσω να μεταδώσω στον όποιο μου αναγνώστη τη δική μου συγκίνηση, μα προπαντός τη δική μου αγάπη. Μάκης Ανταίος Αλεξάνδρεια 27.4.1927