Σύγχρονη αθεΐα και ορθόδοξη θεολογία

Η πίστη στη διαρκή εξέλιξη και πλήρη χειραφέτηση του ανθρώπινου υποκειμένου μέσω της επιστήμης, που διήρκησε περίπου τρεις αιώνες, δέχτηκε σοβαρότατα πλήγματα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, οπότε διαμορφώνεται η συνείδηση ότι οι επιστημονικοί θρίαμβοι δεν οδηγούν στην ποιοτική εξέλιξη των κοινωνιών και του πολιτισμού, ούτε μπορούν να φωτίσουν όλες τις πτυχές της ανθρώπινης πραγματικότητας. Παρατηρεί καίρια ο Γιώργος Γραμματικάκης: «Από τη στιγμή που ο άνθρωπος διακηρύσσει τους επιστημονικούς του θριάμβους, είναι υποχρεωμένος να δεχτεί όχι μόνο την αλλοτρίωσή του από ένα επίπλαστο σύστημα αξιών, αλλά και το υπερβολικά κοντόθωρο και αλαζονικό της οράσεώς του». Αναδύεται, λοιπόν, μέσα από τις συντελούμενες διεργασίες ένας νέος άνθρωπος, «ο μετέωρος άνθρωπος, που υποπτεύεται ήδη ότι μόνο ένας κόσμος που ξεκινά από αυτόν και καταλήγει στον Άλλο –τους άλλους μετέωρους ανθρώπους– έχει κάποια λογική υπάρξεως ή δυνατοτήτων να επιβιώσει. Αυτή είναι η προσωπική ευθύνη, αλλά και η χάρις του: τον μετέωρο άνθρωπο θα ισορροπήσει μόνο το άπλωμα του χεριού στους άλλους κατοίκους του πλανήτη, και στη φύση ή τη θάλασσα». Το άπλωμα του χεριού στον Άλλο αποτελεί τον πυρήνα της ευαγγελικής και εκκλησιαστικής παράδοσης, το σημείο σύγκλισης με τον νέο ανθρωπισμό, προκειμένου να μην ματαιωθούν οι βαθύτερες προσδοκίες της ανθρωπότητας για το παρόν και το μέλλον της.