Ο ελληνισμός της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης

Η ελληνική κυβέρνηση, δέσμια της αγγλογαλλικής συμμαχικής υποτέλειας, δεν τόλμησε να πάρει μια εθνική απόφαση, για να σώσει έστω και την τελευταία στιγμή τους υπηκόους της, που κινδύνευαν τώρα όχι μόνο από τους μπολσεβίκους, αλλά και από την πείνα και τις αρρώστιες. Δίστασε να τονίσει στις σύμμαχες χώρες αυτή τη σοβαρή ιδιαιτερότητα που αντιμετώπιζε, γιατί δεν μπορούμε να βάλουμε σε ίδια μοίρα τα δάνεια των Γάλλων που κινδύνευαν με τη ζωή 650.000 Ελλήνων που πέθαιναν από διάφορες αιτίες στις παραλίες της Μαύρης Θάλασσας... Ό,τι δεν τόλμησε να κάνει η Ελλάδα, το έκανε λίγους μήνες αργότερα η ίδια η Αγγλία. Στις16 Μαρτίου 1921 υπέγραψε ο Λένιν την πρώτη εμπορική συνθήκη με την κυβέρνηση του Λονδίνου. Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λόυδ Τζώρτζ υποστήριξε τότε στη Βουλή των Κοινοτήτων, με αφορμή την απόφαση της συνθήκης, ότι: "Η Αγγλία μπορεί να εμπορευτεί και με καννιβάλους".