Ο ελληνισμός και ο ιστορικός του ρόλος

Τα τελευταία χρόνια οι πολυάριθμες επιγραφές και οι πάπυροι που ανακαλύφθηκαν από τους αρχαιολόγους, καθώς και οι νέες επιστήμες της επιγραφικής και της παπυρολογίας που αναπτύχθηκαν, φώτισαν όχι τόσο τις εκστρατείες των διαφόρων στρατηγών όσο την καθημερινή κοινωνικο-οικονομική ζωή των απλών κατοίκων των διαφόρων ελληνικών πόλεων που απλώνονταν κατά την παραστατική έκφραση του Πλάτωνα, "γύρω από τη Μεσόγειο Θάλασσα, όπως τα βατράχια γύρω από τη λίμνη". Η ελληνική πόλη με την οικονομική της αυτάρκεια και την πολιτική ανεξαρτησία, οι ανατολικές δεσποτείες που στηρίζονταν στη στάσιμη αγροτική κοινότητα που εμπόδιζε την ανάπτυξη των δουλοκτητικών σχέσεων, παραμερίζονται από τη σκηνή.