Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα

Όταν το 1972 συγκεντρώσαμε και παρουσιάσαμε τις εφτά μελέτες, που αποτέλεσαν τον πρώτο τόμο του "Μύθος και τραγωδία" ("Mythe et tragedie"), τον οποίο δέχτηκε να εκδώσει ο Francois Maspero, γράψαμε, με κάποια απερισκεψία ίσως, ότι αυτόν τον πρώτο τόμο θα τον ακολουθούσε όσο γινόταν συντομότερα κι ένας δεύτερος. Είχαμε μάλιστα την ιδέα, χωρίς όμως να την εκφράσουμε, ότι κι ένας τρίτος δεν θα ήταν, στο κάτω κάτω, κάτι το ανέφικτο. [...] Όπως και το προηγούμενο έργο, έτσι και ο τόμος αυτός μπορεί, σε μια πρώτη ματιά, να φανεί ότι αποτελείται από ανομοιογενή κομμάτια: δέκα μελέτες (αντί για επτά) που δημοσιεύθηκαν, σε μια πρώτη μορφή, στη Γαλλία και στο εξωτερικό, ορισμένες σε επιστημονικά περιοδικά, άλλες σε τόμους που απευθύνονται στο λεγόμενο "ευρύ, καλλιεργημένο κοινό". Όλες ανάγονται σε μια κοινή έμπνευση, που έχει για αφετηρία -όπως το είχαμε πει, παρουσιάζοντας τον πρώτο τόμο- τη διδασκαλία του Louis Gernet και την προσπάθειά του να κατανοήσει την τραγική στιγμή: ανάμεσα στο δίκαιο που γεννιέται και στο ήδη θεσμοθετημένο δίκαιο. [...] Στον πρώτο τόμο, το "και" του "Μύθος και τραγωδία" είχε ιδιαίτερη σημασία. Απορρίπτοντας ρητά την ταύτιση της τραγωδίας με μια κοινή μορφή μυθικής διήγησης, είχαμε υπογραμμίσει ότι για μας, ο μύθος είναι ταυτόχρονα "μέσα" στην τραγωδία, αλλά έξω από αυτήν, μια και η τραγωδία τον αποβάλλει: ο Σοφοκλής φέρνει τον Οιδίποδα από το πιο μακρινό παρελθόν, πριν από την ίδρυση της δημοκρατικής πόλης, αλλά τον συντρίβει όπως συντρίβει και ο Αισχύλος τους Ατρείδες. Χωρίς ν΄ απαρνηθούμε καθόλου αυτό το πρότυπο, επιχειρήσαμε επίσης και κάτι άλλο: παραδείγματος χάρη, υπάρχει άραγε κάποιος δεσμός ανάμεσα στην τυραννία, στην πατροκτονία και την αιμομειξία, και μπορεί να τον βρει κανείς χωρίς να χρειασθεί να καταφύγει στην τραγική μορφή; [...] Jean-Pierre Vernant Pierre Vidal-Naquet Περιέχει τα δοκίμια: Jean-Pierre Vernant - "Ο θεός της τραγικής φαντασίωσης" - "Ο κουτσός τύραννος: από τον Οιδίποδα στον Περίανδρο" - "Ο προσωπιδοφόρος Διόνυσος των "Βακχών"" Jean-Pierre Vernant - Fr. Frontisi-Ducroux - "Μορφές του προσωπείου στην αρχαία Ελλάδα" Pierre Vidal-Naquet - "Ο Αισχύλος: το παρελθόν και το παρόν" - "Οι ασπίδες των ηρώων" - "Ο Οιδίπους στην Αθήνα" - "Ο Οιδίπους ανάμεσα σε δύο πόλεις: δοκίμιο πάνω στον "Οιδίποδα επί Κολωνώ"" - "Ο Οιδίπους στη Βιτσέντζα και στο Παρίσι"