Η γεωγραφία του Καλλιμάχου και η νεωτερική ποίηση των ελληνιστικών χρόνων

Τι υπάρχει μέσα σ' ένα όνομα; Το ερώτημα αυτό διατυπώθηκε για πρώτη φορά, μαζί με παρόμοια ερευνητικά ζητούμενα, στο Μουσείο της πτολεμαϊκής Αλεξάνδρειας. Στην πόλη που σήμερα ανακαλεί στη μνήμη μας έναν χαμένο Φάρο, μόλις πέντε δεκαετίες μετά τον Αλέξανδρο, ο Καλλίμαχος από την Κυρήνη χαρτογράφησε μια νέα, λόγιας προέλευσης, ποίηση, πέρα από τα όρια της αρχαϊκής και κλασικής παράδοσης. Η αλεξανδρινή ποιητική καθόρισε έκτοτε την αισθητική των Λατίνων και αποτέλεσε τον αρχικό καμβά για ό,τι σήμερα ονομάζουμε δυτική λογοτεχνία. Στο βιβλίο διερευνάται το αλεξανδρινό αίτημα για νεωτερικότητα μέσα από το παράδειγμα της γεωγραφίας. Ο αναγνώστης περιηγείται το αποσπασματικό corpus του Καλλιμάχου για να συναντήσει ανθρωπόμορφους ποταμούς, περιπλανώμενα νησιά, καταστερισμένους πλοκάμους, θεϊκούς τόπους λατρείας, αλλά και θεωρίες κοσμογονίας, ιστορίες κτίσεων, γεωγραφικά αίτια. Ο φανταστικός χάρτης του Καλλιμάχου, με τα αμφίσημα ονόματα, τους καταλόγους και τους ετυμολογικούς υπαινιγμούς, διαβάζεται σαν ένα φιλολογικό παλίμψηστο. Όμηρος, Ησίοδος, Πίνδαρος, Αισχύλος, Αριστοφάνης, ιωνική λογογραφία, Ηρόδοτος και Θουκυδίδης, τοπικά χρονικά, συλλογές παραδόξων -οι αρχαίες πηγές ανασυντίθενται σε ένα πολυδύναμο υπερκείμενο. Κάποτε αντιλαμβανόμαστε ότι στην καλλιμαχική οικουμένη η ονοματολογία καθίσταται προϋπόθεση ποιητικής· είναι τότε που η γεωγραφία, από βιωματικός και ιστορικοπολιτικός όρος, γίνεται το μέσο ενός κομψού όσο και μοντέρνου φορμαλισμού.