Ο Οδυσσέας και ο δημιουργός του

Ο Οδυσσέας είναι µάλλον ο διασηµότερος µυθολογικός ήρωας στον κόσµο. Είναι όµως αποκαλυπτικό για τον πολιτισµό µας ότι η αξιοζήλευτη αυτή θέση δόθηκε σε έναν άνθρωπο, ο οποίος ήταν πονηρός, διπρόσωπος, αναξιόπιστος, πανέξυπνος χειριστής του λόγου, αλλά και µέγας γυναικοκατακτητής (αν και δεν φηµιζόταν για την οµορφιά του). Το βιβλίο αυτό υποστηρίζει ότι η φήµη του Οδυσσέα οφείλεται ακριβώς σε αυτά τα "ελαττώµατα", καθώς και στον τρόπο µε τον οποίο ο δηµιουργός του, ο Όµηρος, επέλεξε, στο µεν πρώτο έπος του, την Ιλιάδα, να τα συγκαλύψει· στο δε δεύτερο, την Οδύσσεια, να τα εξομαλύνει κάπως. Η πρωτοτυπία της "Οδύσσειας" δεν έγκειται στον συναρπαστικό µύθο της, ούτε και στις λιτές περιγραφές της φύσης και των ανθρώπινων χαρακτήρων που περιέχει, αλλά, ενδεχοµένως, στο γεγονός ότι ανέδειξε ένα νέο πρότυπο "επιτυχηµένου" ανθρώπου. Το παλαιό ηρωικό πρότυπο ήταν ένας θαρραλέος νέος, πρόθυµος να θυσιάσει τα νιάτα του στον βωµό της δόξας. Ο Οδυσσέας είχε πολεµήσει δίπλα σε αυτόν τον τύπο ήρωα στην Τροία. Το νέο ηρωικό πρότυπο δηµιουργήθηκε όταν έλαβε τέλος η εποχή των µεγάλων πολέµων της αρχαιότητας, για να δώσει τη θέση της σε µια εποχή όπου στη σκέψη των ανθρώπων κυριάρχησε ο στόχος της εµπορικής επέκτασης σε ολόκληρο τον γνωστό κόσµο. Καθώς ο νέος αυτός κόσµος χρειαζόταν νέα "ινδάλµατα" και πρότυπα, ο Όµηρος, συνειδητά ή ασύνειδα, περιέγραψε ποιες ακριβώς ιδιότητες θα έπρεπε να είχαν στο εξής οι άνθρωποι που επιζητούσαν την επιτυχία. Πολλές από τις ιδιότητες αυτές τις αναγνωρίζουµε ακόµη και σήµερα. Το µόνο που δεν προσδιορίστηκε ποτέ είναι το κατά πόσον αυτοί οι "επιτυχηµένοι" βρίσκουν την ευτυχία στη ζωή.