Γλωσσοφιλολογικά, Δ΄

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται εδώ ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύονται στους ομότιτλους τόμους- συλλογές της ίδιας σειράς (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄, Β΄ και Γ΄). Στον τόμο αυτόν, ειδικότερα, περιλαμβάνονται: α) Μελέτες σχετικές με το λεξιλόγιο (ειδικότερα τα 'ζεύγη λόγιων και λαϊκών λέξεων'), με τη μορφολογία και τη σύνταξη της μετοχής του μεσοπαθητικού ενεστώτα, με τον σημασιοσυντακτικό ρόλο των προσδιοριστικών και των συνδετικών στοιχείων στη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα. β) Μελέτες που ασχολούνται με τα γλωσσοϋφολογικά χαρακτηριστικά σύγχρονων μας ποιητών, και, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση, χάρη στην ηλεκτρονική επεξεργασία του συνόλου των Απάντων του που επιχειρείται με τη βοήθεια του προγράμματος έρευνας "Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας", με το γλωσσοϋφολογικά στίγμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο συνδυασμός γλωσσολογίας και φιλολογίας, παράλληλα με την ηλεκτρονική επεξεργασία, αποδεικνύεται γόνιμος και σε ό,τι αφορά τη γλώσσα του Σολωμού, αλλά και μεγάλου όγκου δημοτικών τραγουδιών (προσφέροντας μιαν ασφαλέστερη βάση προκειμένου να υπολογιστεί η επίδραση της γλώσσας του δημοτικού τραγουδιού στη φιλολογική γλώσσα συγκεκριμένων συγγραφέων: του Παλαμά λ.χ., κ.ά.π.). γ) Δύο μελέτες όπου, με την 'αρωγή' και το παράδειγμα της 'ευδόκιμης' δοκιμιογραφίας του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, γίνεται αναφορά στα συστατικά γνωρίσματα του δοκιμίου από άποψη θεματικής δομής, νοηματικής αλληλουχίας ('συνεκτικότητας' και 'συνοχής'), λεξιλογίου και ύφους. δ) Μια μελέτη, με αφορμή τη θεατρική γραφή του Μάριου Ποντίκα, σχετικά με το μετασχηματισμό ενός αφηγηματικού κειμένου σε θεατρικό. ε) Εκτενής μελέτη σχετική με τα γλωσσικά και τα παραγλωσσικά στοιχεία της προφορικής αφήγησης του λαϊκού παραμυθιού. στ) Δύο μελέτες σχετικές με τον παιδικό λόγο (ειδικότερα τους ορισμούς λέξεων που δίνουν τα παιδιά) και το λεκτικό χιούμορ στην παιδική λογοτεχνία (ειδικότερα στο έργο του Ε. Τριβιζά). ζ) Αναζητώντας, σε ειδική μελέτη, την πρώτη πηγή ή τους πραγματικούς προδρόμους σε ό,τι αφορά Βασικές έννοιες ή θεμελιακές θεωρήσεις της γλωσσικής επιστήμης, ο συγγραφέας σχολιάζει, από μια σύγχρονη γλωσσολογική και πραγματολογική οπτική, ορισμένα χωρία της "Ρητορικής" του Αριστοτέλη.