Διδακτική του αρχαιοελληνικού λόγου

H παραδοσιακή αντίληψη της διδακτικής των αρχαίων ελληνικών ήταν ισοπεδωτική. Δεν ξεχώριζε το πεζό από το ποιητικό κείμενο, τον ιστορικό από το φιλοσοφικό λόγο. Τα αντιμετώπιζε ως κείμενα γραμματικοσυντακτικής εξέτασης. Η κατάκτηση του νοήματος μέσα από μία κατά λέξη μετάφραση δεν ικανοποιεί. Οι νέες γλωσσικές και κειμενικές αντιλήψεις αντιμετωπίζουν το κείμενο ως ένα σύνολο δομών και σχέσεων. Εκείνο που έχει πια σημασία δεν είναι η τεχνολογική αναγνώριση ορισμένων γλωσσικών τύπων αλλά η δομική κατασκευή και λειτουργία, η νοηματική άρθρωση, η υφολογική ιδιαιτερότητα και η ειδολογική διαφορά. Κατ' αυτόν τον τρόπο η κατανόηση, που είναι και o πρωταρχικός σκοπός της διδασκαλίας των αρχαίων κειμένων, δεν είναι επιφανειακή αλλά ουσιαστική και πολύπλευρη. Μια σύγχρονη αντίληψη διδακτικής των αρχαίων ελληνικών περιλαμβάνει όλες αυτές τις μορφές εξέτασης. Η εξέταση της δομικής κατασκευής και λειτουργίας αφορά όχι μόνο τα δομικά υλικά, κύριους και δευτερεύοντες όρους, κύριες και δευτερεύοντες προτάσεις, αλλά και τις σχέσεις των δομικών υλικών μεταξύ τους, όπως και τη λειτουργία τους μέσα σε ένα επικοινωνιακό λόγο. Η εξέταση της νοηματικής άρθρωσης βλέπει το κείμενο όχι ως ένα νόημα, αλλά ως ένα νοηματικό σύνολο, που αρθρώνεται σε υποσύνολα νοηματικά και η υπόσταση του ενός νοηματοδοτεί την παρουσία του άλλου. Η εξέταση της υφολογικής ιδιαιτερότητας αναφέρεται στην ανίχνευση του ιδιαίτερου στυλ, της ιδιαίτερης έκφρασης που κάνει τον ένα συγγραφέα να διαφέρει από τον άλλο και το ένα κείμενο να διαφοροποιείται από το άλλο. Η εξέταση της ειδολογικής διαφοράς περιστρέφεται γύρω από τον εντοπισμό της ειδοποιού διαφοράς των διαφόρων ειδών του λόγου, εκείνων δηλαδή των στοιχείων που δίνουν την ταυτότητα του κειμένου σε σημείο ώστε να αναγνωρίζεται το ένα από το άλλο. Αυτά τα θεμελιακά κριτήρια ερμηνευτικής προσέγγισης θίγει η παρούσα εργασία και φιλοδοξεί να τραβήξει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε οπτικές γωνίες εξέτασης τόσο σε οριζόντιο χαρακτηριολογικό επίπεδο όσο και σε κάθετο ειδολογικό. Έχει σκοπό να πλατύνει και να βαθύνει την οπτική της εξέτασης των αρχαίων κειμένων με στόχο την ανίχνευση όλων εκείνων των κρυμμένων θησαυρών του αρχαιοελληνικού λόγου που μόνο στους ανικανοποίητους εραστές της φιλοκαλίας του αρχαιοελληνικού λόγου αποκαλύπτονται.