Ελλάς: Δύση ή Ανατολή;

Η σημερινή Ελλάδα παραμένει κατ' ουσίαν απόλυτα εξωευρωπαϊκή και δυσκολεύεται να ευθυγραμμιστεί με τον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα. Ο εκδυτικισμός της είναι μιμητικός και προσποιητός. Η κληρονομιά του ύστερου Βυζαντίου (θεοκρατική ανατολική παράδοση, αντιδυτισμός, κρατικομονοπωλιακή οικονομία και ιδεολογία της διαμεσολάβησης) εξακολουθεί να υπερκαθορίζει ως σήμερα ασφυκτικά την υποτιθέμενη "εθνική ταυτότητα". Αλλά η αλήθεια πρέπει να συνειδητοποιηθεί: η ανθρωπολογία της ανατολικής ορθοδοξίας είναι επιεικώς προκατακλυσμιαία. Τα πρότυπα του Βυζαντίου είναι προς αποφυγήν και το κόστος του για τον νεοελληνισμό έχει υπάρξει ιλιγγιώδες. Πρέπει να ξεπεράσουμε την υπνωτική επιρροή που ασκεί επάνω μας η φαινομενική του μεγαλοσύνη. Η πρόκληση της εθνικής υπέρβασης των βυζαντινών καταβολών, όσο κι αν εκ πρώτης όψεως φαίνεται ίσως ανεδαφική και "προδοτική" απέναντι στη διαχρονική "εθνική ταυτότητα", ιστορικά παραμένει επιτακτική. Δεν ζητείται βεβαίως η εκούσια αλλοτρίωση εν ονόματι ενός καινούργιου ευρωπαϊκού προσωπείου. Ζητείται μια σύγχρονη νεοελληνική αλήθεια, μια νέα σύνθεση, ικανή να εξασφαλίσει τη δημιουργικότερη εθνική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι - θεμελιωμένη σε μια νέα παραγωγική αντίληψη στην οικονομία και ένα νέο μορφωτικό πρότυπο στην παιδεία.