Ασφαλιστές, έμποροι και ιστορία του ελληνικού έθνους

Εμπνευσμένος από το προσκλητήριο του Αλέξανδρου Υψηλάντη για υπεράσπιση της εθνικής ελευθερίας κι ευδαιμονίας, κι επιθυμώντας την ανάδειξή του -δυστυχώς, ακόμη και σήμερα παραγνωρισμένου- κοινωνικού έργου των ασφαλιστών και του ασφαλιστικού κλάδου εν γένει στην πορεία του ελληνικού έθνους, οδηγήθηκα στο παρόν βιβλίο που εξετάζει αυτή ακριβώς την κοινωνική προσφορά των Ελλήνων ασφαλιστών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Το βιβλίο εστιάζει στη δράση των Ελλήνων ασφαλιστών που έζησαν στην Οδησσό, μετά την ίδρυσή της το 1794 από την αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ έως και λίγο μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Έλληνες ασφαλιστές της Οδησσού, μέλη της τότε ακμάζουσας ελληνικής εκεί παροικίας, οραματίζονταν την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό και συνέβαλαν ενεργά προς την κατεύθυνση αυτή. Όπως και οι άλλοι αστοί και λόγιοι της εποχής, πίστευαν στον πρωταρχικό ρόλο της παιδείας στην αφύπνιση του λαού και στην καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης. Οι δράσεις τους, ωστόσο, δεν ήταν μόνο προσανατολισμένες στην ανάπτυξη της ελληνικής παιδείας και γραμμάτων, αλλά, όπως φαίνεται και μέσα στο βιβλίο, όταν έφτασε η ώρα της προετοιμασίας για τον ένοπλο αγώνα και το ξέσπασμά του, οι Έλληνες έμποροι και ασφαλιστές στην Οδησσό ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να τον υποστηρίξουν ενεργά. Από τον πρόλογο του Καθηγητή Γρ. Κωσταρά: "Αν θέλουμε να επαναλάβουμε το μεγαλείο του Εικοσιένα ή ν' αποφύγουμε τη φρίκη του, οφείλουμε να αποκτήσουμε πραγματική γνώση των διαστάσεων και της σημασίας του για την Ελλάδα και την Ανθρωπότητα - μια γνώση που θα αποβλέπει διαρκώς στην εξυπηρέτηση των σκοπών της σύγχρονης Νεοελληνικής Ζωής. Διαφορετικά ο μνημόσυνος εορτασμός είναι λεκτική θριαμβολογία ή μικρόλογη ιστορική αναδίφηση που θυμίζει, κατά τον ωραίο λόγο του Νίτσε, "περίεργους ταξιδιώτες ή αφόρητους επισκέπτες να σκαρφαλώνουν στις πυραμίδες των μεγάλων εποχών για να χαζέψουν". Μια τέτοια σχέση συνιστά απλό ιστορισμό που αφήνει αδιάφορο το παρόν και αποδυναμώνει το μέλλον. Το '21 είναι παρελθόν και "το παρελθόν πρέπει", σημειώνει ο Νίτσε, "να το καταλάβουμε μόνο με τις πιο υψηλές δυνάμεις του παρόντος: μόνο με την υπερένταση των πιο ευγενικών ιδιοτήτων μας θα μπορέσουμε να μαντέψουμε τι είναι μεγάλο στο παρελθόν, άξιο να το μάθει κανείς και να το διαφυλάξει"". Από τον πρόλογο του Καθηγητή Μ. Νεκτάριου: "..Η παραπάνω ανάλυση υποδεικνύει ότι για να μη συνοδευτεί το τέλος της Μεταπολίτευσης από την οικονομική καταστροφή της χώρας, χρειάζεται η συγκρότηση μιας "Νεας Φιλικής Εταιρείας" (ενδεχομένως με την ταξική συγκρότηση της αρχικής), η οποία θα διαπραγματευτεί με τους "συμμάχους" μια συμφωνία που θα είναι αμοιβαίως επωφελής. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Η υπέρβαση της "κρίσης αξιών" που προκάλεσε στη χώρα η Μεταπολίτευση είναι εξίσου επείγουσα και σημαντική. Οι λόγιοι και οι διανοούμενοι πρέπει, πάλι, να αναλάβουν την ιδεολογική ανασυγκρότηση της χώρας".