Γιώργης Ν. Ψιλάκης, Καπετάν "Δημοσθένης" του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Μακεδονίας

Το βιβλίο-μαρτυρία του Γιώργη Ν. Ψιλάκη έχει μια ιδιαίτερη σημασία και μοναδική αξία, γιατί αναφέρεται στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης κατά την Κατοχή και στον προσωπικό του αγώνα στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Μακεδονίας, "οικεία βουλήσει". Η περίπτωσή του, με το αγωνιστικό ψευδώνυμο "καπετάν Δημοσθένης", είναι επίσης ιδιάζουσα, επειδή αγωνίστηκε στην τριπλά κατεχόμενη Μακεδονία, από Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους, συνεχίζοντας τη μακραίωνη αγωνιστική παράδοση της Κρήτης, για τον συγκεκριμένο τόπο. Με το 30ό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Ανέβαζε, ταυτοχρόνως, "Θέατρο του βουνού", σε συνεργασία με τον Βασίλη Ρώτα, ως ηθοποιός και σεναριογράφος. Και πάνω από όλα, με την προσφορά του αίματός του, ως τραυματίας σε μάχη. Οι αφηγήσεις του, επίσης, για το ενωτικό πνεύμα της Κρήτης και το δικό του, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, είναι χαρακτηριστικές. Η άποψή του ότι στην Κασταμονίτσα Ηρακλείου οι ιδεολογικά αντίθετοί του βενιζελικοί, όπως λέει, "όλοι οι χωριανοί μού συμπαραστάθηκαν, όλοι ανεξαιρέτως", την περίοδο αυτή, έχει και πολιτική σημασία, στη μέχρι και σήμερα διχογνωμούσα Ελλάδα. Ο ίδιος αποτελεί πρότυπο ήθους, δεν εξαργύρωσε τους αγώνες και το αίμα του, καθώς και τα παιδιά του, όπως εξακολουθητικά πράττουν διάφοροι επίγονοι. Η μαρτυρία, επιπροσθέτως, του Γιώργη Ψιλάκη είναι από τις καλύτερες του είδους για την Ιστορία, προφορική και ακαδημαϊκή, σε μια εποχή της μετα-αλήθειας και κρίσης και του πολιτικού λόγου.