Εθνεγερσίας αναστοχασμοί. Τόμος Β΄

Πρόκειται για το δίτομο έργο με τον τίτλο Εθνεγερσίας Αναστοχασμοί. Ανθολόγιο πανηγυρικών λόγων για την 25η Μαρτίου 1821 στο ΕΚΠΑ, με λόγους που εκφωνήθηκαν στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών από την καθιέρωση του επίσημου εορτασμού της επετείου της κήρυξης του Αγώνα της Ανεξαρτησίας έως το 2021. Την εκδοτική ομάδα που ανέλαβε το έργο της επιλογής και της έκδοσης απαρτίζουν ο ομότιμος καθηγητής της Αρχαίας Ιστορίας και πρώην Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Μπουραζέλης, ο οποίος και εμπνεύστηκε και σχεδίασε το συνολικό έργο, ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης (αν. καθηγητής Θεωρίας και Ιστορίας της Ιστοριογραφίας), η Χάιδω Μπάρκουλα (ΕΔΙΠ) και η Χριστίνα Μπάκουλα (Ιστορικός, ΜΤΔΕ). Ο τόμος εκδίδεται με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και αποτυπώνει τον κομβικό ρόλο του Πανεπιστημίου της Αθήνας στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας και την συνειδητοποίηση της ιστορίας της. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει 33 λόγους από το 1871, με αφορμή τον εορτασμό των πενήντα χρόνων από την Επανάσταση, έως το 1967. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι πανηγυρικοί της 25ης Μαρτίου, αλλά και οι λόγοι που εκφωνήθηκαν στις τελετές των αποκαλυπτηρίων των ανδριάντων που κοσμούν τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, ορόσημα για τη συγκρότηση της συλλογικής μνήμης του 1821. Στον Β´ τόμο περιλαμβάνονται 23 λόγοι από τις παραμονές της απριλιανής δικτατορίας έως και σήμερα (1967-2021). Οι ανθολογούμενοι λόγοι εκφωνήθηκαν από σημαντικούς επιστήμονες, κατά κανόνα μελετητές και μελετήτριες του 1821 και των ευρύτερων διαστάσεών του. Ορισμένα από αυτά τα κείμενα αποτελούν σημαντικά δοκίμια που προσφέρουν μια πολύπλευρη και πολυπρισματική θέαση της Επανάστασης. H θεματολογία τους επικεντρώνεται κατεξοχήν σ’ αυτό καθ’ αυτό το γεγονός της Επανάστασης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει επικέντρωση σε πρόσωπα ή στους ήρωες του Αγώνα, σε άλλες δε περιπτώσεις στις ηρωικές στιγμές ή μάχες της επαναστατικής περιόδου (Αλαμάνα, Γραβιά, Μεσολόγγι, Ψαρά κ.ά.). Σε πολλούς από τους λόγους, η Επανάσταση εγγράφεται στη μακρά ιστορία του ελληνισμού, ενώ αναδεικνύονται συνδέσεις ιδιαίτερα με το αρχαιοελληνικό και το ρωμαϊκό, λιγότερο με το βυζαντινό παρελθόν. Παράλληλα η Επανάσταση συνδεόταν με τους αγώνες του ελληνικού κράτους, είτε το κρητικό ζήτημα, είτε τους Βαλκανικούς πολέμους ή την Μικρασιατική Εκστρατεία. Πολλά από τα κείμενα των πανηγυρικών είναι πλήρη αναφορών στην ποίηση και στην λογοτεχνία. Οι δυο τόμοι αποτελούν μια συλλογή διαφορετικών αναγνώσεων και μελετών της Επανάστασης του 1821. Παράλληλα η συλλογή αυτή αποτελεί ένα μοναδικό παρατηρητήριο για τις διαφορετικές προσλήψεις του Αγώνα αλλά και την εξέλιξη της νεοελληνικής ιδεολογίας στον 19ο και 20ό αιώνα, πολύτιμη για την παραπέρα νεοελληνική ιστοριογραφική έρευνα.