Ο αγώνας για την Ελλάδα 1941-1949

Ο Κρίστοφερ Μόνταγκιου Γουντχάους (1917-2001) αμέσως μετά τις λαμπρές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βρέθηκε να υπηρετεί στο Βρετανικό Στρατό στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέλος, και αργότερα διοικητής, της Βρετανικής Συμμαχικής Αποστολής στην κατεχόμενη Ελλάδα, έλαβε μέρος στην ελληνική αντίσταση κατά των Γερμανών, εκτελώντας επιτυχημένες αποστολές και πρωταγωνιστώντας στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Το 1945 ήταν μέλος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα και τον επόμενο χρόνο διετέλεσε γενικός γραμματέας της Συμμαχικής Αποστολής Παρατηρητών των Ελληνικών Εκλογών. Μετά από σύντομη παρουσία σε διπλωματική θέση (Περσία) ασχολήθηκε με επιχειρήσεις και με την πολιτική. Εξελέγη βουλευτής Οξφόρδης αλλά και πρόεδρος της Εταιρείας Κλασικών Σπουδών στη Μεγάλη Βρετανία. Το ενδιαφέρον του για την Ελλάδα και την ιστορία της δεν τον εγκατέλειψε μέχρι το τέλος της ζωής του. Έγραψε πολλά σχετικά βιβλία, με θέματα όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, η ελληνική επανάσταση, η ναυμαχία του Ναβαρίνου, οι Φιλέλληνες, ο Πλήθων (Γεώργιος Γεμιστός). Η συνολική του ιστορία της Ελλάδας κυκλοφορεί μεταφρασμένη στα ελληνικά, με τίτλο "Η Ιστορία ενός λαού: οι Έλληνες από το 324 έως σήμερα", από τις Εκδόσεις Τουρίκη. Από το 1941 μέχρι το 1949 απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα δόθηκε ένας αγώνας δρόμου, ένας αγώνας πεισματικός, που κορυφώθηκε σε έναν ολοκληρωτικό εμφύλιο πόλεμο. Ξεκινώντας σαν αγώνας υλικής και εθνικής επιβίωσης μέσα στις εφιαλτικές συνθήκες μιας τριπλής εχθρικής κατοχής, συνεχίστηκε σαν αναμέτρηση δύο πολιτικών παρατάξεων, που διαμορφώνονταν διχαστικά με υπόβαθρο ριζικές κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις στο εσωτερικό της χώρας, για να μεταμορφωθεί με εξωτερική βοήθεια και επεμβάσεις σε γενικευμένη ένοπλη σύγκρουση, την πρώτη στο μεταπολεμικό παγκόσμιο σκηνικό του Ψυχρού Πολέμου. Ήταν ο αγώνας για το μέλλον της Ελλάδας. Ο Κρις Γουντχάους, ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές του αγώνα αυτού, κλήθηκε ως αρχηγός της βρετανικής αποστολής στην Ελλάδα να χειριστεί την εκρηκτική έναρξη της Αντίστασης στα ελληνικά βουνά. Ο ίδιος ήταν βαθύς γνώστης της Ελλάδας και της ιστορίας της και ήταν σε θέση να εξιστορήσει αργότερα τον αγώνα αυτό μέχρι την τελική έκβασή του. Ο συγγραφέας επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Ποια ήταν τα βαθύτερα αίτια της ρήξης μεταξύ του ΕΑΜ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων; Είναι αλήθεια, και σε ποιο βαθμό, ότι η αγγλική βοήθεια εξέθρεψε και γιγάντωσε την ισχύ του ΕΑΜ, δηλαδή του ΚΚΕ; Ήταν αναπόφευκτη η σύγκρουση με τους Βρετανούς στα Δεκεμβριανά; Ποιος ο ρόλος των Γιουγκοσλάβων και των Βουλγάρων, με τις διεκδικήσεις τους επί της ελληνικής Μακεδονίας, στην όξυνση των εσωτερικών και εξωτερικών αντιθέσεων; Ποιες διεργασίες προέτρεψαν το ΚΚΕ να προσφύγει και πάλι στα όπλα το 1946-1949; Γιατί η Ελλάδα κατέστη το μήλο της έριδος μεταξύ των δύο αναδυόμενων υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης; Ήταν αναπότρεπτος ο εμφύλιος; Ποια θα ήταν η τύχη της Ελλάδας εάν η έκβαση αυτού του αγώνα που εξιστορεί ο Γουντχάους ήταν διαφορετική; Βασισμένος στην αξιοποίηση εγγράφων, σε συνεντεύξεις πρωταγωνιστών, στη μελέτη της νεότερης βιβλιογραφίας και στο καταστάλαγμα της ανεκτίμητης προσωπικής του πείρας και κρίσης, ο Γουντχάους αναλύει με διεισδυτική ματιά χαρακτήρες, ιδεολογίες και γεγονότα, που συντάραξαν την Ελλάδα και όλο τον κόσμο την περίοδο 1941-1949.