Ως ελευθέρα πολίτις...

[...] Τότε, είχαμε σχεδόν προανάγγειλει την πλήρη αυτοτελή έκδοση του "Ημερολογίου Εκστρατείας 1912-1926" της Άννας Μελά-Παπαδοπούλου και των "Επιστολών" που έλαβε η ίδια από διάφορες προσωπικότητες της εποχής της. Κι αυτό έγινε με την πεποίθηση ότι οι πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, δηλαδή η περίοδος της ζωής και της δράσης της Άννας Μελά-Παπαδοπούλου, υπήρξαν καθοριστικές για τη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνισμού - γεγονός που αποδεικνύεται από το μεγάλο ενδιαφέρον των σύγχρονων μελετητών. Έτσι δημοσιεύουμε σήμερα το "Ημερολόγιο Εκστρατείας, 1912-1926" της Άννας Μελά-Παπαδοπούλου ύστερα από έναν περίπου αιώνα από την πρώτη χρονολογική καταγραφή (1912). Οι ημερολογιακές καταγραφές εδώ αρχίζουν με τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και φθάνουν έως τη Μικρασιατική Εκστρατεία και την Επανάσταση του Πλαστήρα. Το αξιοπερίεργο είναι ότι η Άννα Μελά-Παπαδοπούλου θα συνεχίσει να γράφει στο "Ημερολόγιο Εκστρατείας", ακόμη κι όταν έχει τελειώσει ο πόλεμος. Κιαυτό δείχνει ένα κυρίαρχο στοιχείο της φλογερής ιδιοσυγκρασίας της και της έμμονης στάσης της απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, τα βάσανα, τις αρρώστιες και τη φτώχεια, που όχι μόνον δεν τελείωσαν με το τέλος της πολεμικής περιπέτειας, αλλά αντίθετα είχαν πολλαπλασιαστεί. [...] Από τις σελίδες του "Ημερολογίου" και των "Επιστολών" αναδεικνύονται ενδιαφέρουσες πτυχές του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς της, οι σχέσεις με τα πρόσωπα του οικογενειακού της περιβάλλοντος, η αγάπη προς τον πατέρα της, οι διαταραγμένες σχέσεις με τη μητέρα της, η βαθιά αγάπη καιο θαυμασμός στον εμβληματικό αδελφό της Παύλο Μελά, αλλά και οι σχέσεις της με τα άλλα αδέλφια της, τον Κωνσταντίνο (Κοκό), τον Λέοντα, τον Βασιλάκη, την Μαρί και τον μεγαλύτερο της Γεώργιο κ.λπ. Πάνω απ' όλα, όμως, φωτίζεται η πολύπλευρη προσωπικότητα και η δράση μιας παρορμητικής και φλογερής γυναίκας η οποία έταξε τη ζωή της στην προσφορά. Το ημερολόγιο και η αλληλογραφία της -ιστορικό πλέον τεκμήριο- αποτελούν μνημεία λόγου, πληροφοριών, εξομολογήσεων, αυθορμητισμού, αγωνίας, φιλανθρωπίας, γλαφυρότητας, χιούμορ αλλά και σπάνιας τέχνης, αφού η ίδια συνήθιζε να διακοσμεί τις σελίδες του "Ημερολογίου" της με την απαράμιλλη ζωγραφική της. Η αρχειακή έρευνα του Αντώνη Σταυρίδη και οι πληροφοριακές σημειώσεις του στο "Ημερολόγιο", βοηθούν τον αναγνώστη όχι μόνο να γνωρίσει την ακαταπόνητη ηρωίδα αλλά και τα πρόσωπα που έπαιξαν καίριο ρόλο στην πολιτική καικοινωνική εξέλιξη της Ελλάδας και που σημάδεψαν, με τον τρόπο τους, την ελληνική περιπέτεια στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. (από το σημείωμα του εκδότη)