Η αθώωση των εξ

Κίνητρο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου υπήρξε η βαθιά πεποίθησή μου, και μάλιστα από πολλά χρόνια πριν, ότι οι ΕΞ καταδικάστηκαν άδικα για κάτι που άλλοι εμπνεύστηκαν κι άλλοι επιχείρησαν να υλοποιήσουν. Aφορμή στάθηκε η αίτηση του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη, εγγονού ενός εκ των καταδικασθέντων ΕΞ, και συγκεκριμένα του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, για επανάληψη της διαδικασίας υπέρ του ανωτέρω εκτελεσθέντος, αλλά και κατ' επέκταση υπέρ των λοιπών εκτελεσθέντων. Ήταν ορατό από πολύ νωρίς πως το εγχείρημα για την ενσωμάτωση της Ιωνίας στην ελλαδική επικράτεια ήταν ανέφικτο. Αυτό το γνώριζαν οι καταδικασθέντες, και γι' αυτόν το λόγο το είχαν αποδοκιμάσει ως ουτοπικό από την πρώτη στιγμή που διατυπώθηκε ως σκέψη. Παρ' όλα αυτά, όταν η μοίρα το έφερε να ηγηθούν των Ελλήνων σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη περιπέτεια, στην οποία η πατρίδα είχε βρεθεί από εσφαλμένο υπολογισμό άλλων, δε δείλιασαν μπροστά στα ανυπέρβλητα εμπόδια που είχαν να αντιμετωπίσουν. Αντίθετα μάλιστα προσπάθησαν όσο ήταν δυνατόν να βρουν λύση στο αδιέξοδο που είχε δημιουργηθεί από έναν παρατεταμένο πόλεμο, ο οποίος είχε αρχή, αλλά δεν είχε τέλος. Όμως, δεν τα κατάφεραν, καθ' όσον προσέκρουσαν, μεταξύ άλλων, στη νοσταλγία των Ελλήνων στρατιωτών για επιστροφή στη γενέθλια γη από την οποία απουσίαζαν πολλά χρόνια, καθώς και στο πείσμα των Τούρκων εθνικιστών να υπερασπιστούν με οποιοδήποτε τρόπο την ακεραιότητα της Μικρασιατικής Γης, που την θεωρούσαν πλέον δική τους έπειτα από έξι αιώνες παραμονής σε αυτήν. Έτσι, η προσπάθεια που καταβλήθηκε για αξιοπρεπή αποχώρηση των Ελλήνων από την Ιωνία δεν τελεσφόρησε, και η καταστροφή που ακολούθησε ήταν αναπόφευκτη. Για να κατευναστούν η μεγάλη πικρία που προέκυψε από την τραγική διάψευση των φρούδων ελπίδων και οραμάτων και η δικαιολογημένη αγανάκτηση των προσφύγων για τα πάθη τους, ώθησαν τα πράγματα στο να αναζητηθούν εξιλαστήρια θύματα. Τα θύματα βρέθηκαν. Το αίμα των αθώων χύθηκε. Ο μύθος της δήθεν ευθύνης τους κατασκευάστηκε, και η ιστορία βολεύτηκε σε αυτόν ογδόντα οκτώ ολόκληρα χρόνια. Ήλθε όμως το πλήρωμα του χρόνου να αποκατασταθεί η αλήθεια με την ψύχραιμη και νηφάλια εξέταση των γεγονότων μακριά από φαντασιώσεις και προκαταλήψεις. Άλλωστε, σε αυτό συνέβαλε η μεγάλη χρονική απόσταση από τότε μέχρι σήμερα. Η μελέτη αυτή φιλοδοξεί να καλύψει το κενό αυτό, προσφέροντας στον αναγνώστη τη δυνατότητα να πληροφορηθεί τι πραγματικά συνέβη την τραγική εκείνη περίοδο και γιατί.