Αρχαία Βέροια

Η Βέροια είναι μια χαμένη πολιτεία. Η μεγάλη της τιμή, ότι είναι δηλαδή ένα από τα συνεχώς κατοικούμενα αστικά κέντρα της Μακεδονίας -και μάλιστα με απαράλλακτο το όνομά της- είναι και η μεγάλη της ατυχία. Οι διαδεχόμενες η μία την άλλη γενεές βύθισαν την αρχαία πόλη κάτω από νεώτερα κτίσματα, έως ότου επί των ημερών μας ωκεανοί τσιμέντου και ασφάλτου ολοκλήρωσαν τον αφανισμό της. Εν τούτοις η αρχαία Βέροια κάπου εξακολουθεί να υφίσταται και αναδύεται κατά καιρούς συμπτωματικά, όταν οι σιαγόνες των εκσκαφέων ανατρέπουν πλάκες αρχαίου οδοστρώματος, συνθλίβουν κερκίδες αρχαίου σταδίου ή διορύσσουν σκεπές αρχαίων τάφων. Όσα ευρήματα διαφύγουν την καταστροφή κείνται στον ωραίο κήπο του Μουσείου της πόλεως, η μνήμη όμως των συνθηκών ανευρέσεώς των επιζεί ενίοτε στις εκθέσεις των αρχαιολόγων που δημοσιεύονται στα "Χρονικά" του Αρχαιολογικού Δελτίου, και, πιο πρόσφατα, στο "Αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη" ή άλλες ειδικές εκδόσεις. Άλλες πολύτιμες πληροφορίες για τη βυθισμένη πολιτεία λανθάνουν στο αυθεντικό αρχείο της πόλεως, τους χαραγμένους με γράμματα αρχαίους λίθους, που έχουν και αυτοί περισυλλεγεί στο Μουσείο. Έχοντας υπ' όψιν το πρωτοποριακό έργο των Στέλλας Δρούγου και Ι. Τουράτσογλου, "Ελληνιστικοί λαξευτοί τάφοι Βεροίας", και πιστεύοντας ότι ο συνδυασμός των δεδομένων αυτών θα επέτρεπε σε αξιόλογο βαθμό την ανάδυση του αρχαίου ιστού της πόλεως, πρότεινα την αναδίφησή τους ως θέμα μεταπτυχιακής διατριβής στην κυρία Laurence Brocas - Deflassieux, τότε φοιτήτρια στο Ι' Πανεπιστήμιο των Παρισίων. Η κυρία Brocas - Deflassieux συγκέντρωνε πολλά προσόντα που την καθιστούσαν ικανή να φέρει εις πέρας το πολύπλοκο αυτό έργο: καλή γνώση της αρχαίας ελληνικής που της επέτρεπε την προσπέλαση και νεοελληνικών κειμένων, γνώσεις ξένων ευρωπαϊκών γλωσσών, πτυχίο ιστορίας της τέχνης, πτυχίο ιστορίας και, ιδίως, ευφυία, ζήλο και ωριμότητα. Το αποτέλεσμα της εργασίας της, που βαθμολογήθηκε από την επιτροπή κρίσεως με άριστα, υπερέβη τις προσδοκίες μου. [...] Η εργασία, όπως ήταν φυσικό, βασίσθηκε αποκλειστικά σε δημοσιευμένο υλικό. Σκοπός της είναι να γνωρίσει τόσο στους Βεροιαίους όσο και στους ξένους επισκέπτες το παρελθόν της άλλοτε "πρωτεύουσας" της Μακεδονίας, "μητροπόλεως και δις νεωκόρου" Βεροίας. Συνάμα ελπίζομε ότι θα προσφέρει μια χρήσιμη πρώτη προσέγγιση και στους ειδικούς επιστήμονες. Σήμερα, με την έκδοσή της, η οποία, εκτός από την ελληνική, θα γίνει και στη γαλλική, συμπληρώνεται η "τριλογία" της αρχαίας Βέροιας, την οποία συναποτελεί μαζί με το μνημειώδες έργο της Αργυρώς Τατάκη "Ancient Beroea: Prosopography and Society" και με τη δημοσίευση των επιγραφών της πόλεως (Λουκρητίας Γουναροπούλου-Μ.Β. Χατζόπουλου, "Επιγραφές Κάτω Μακεδονίας, τεύχος Α΄, Επιγραφές Βεροίας" [Αθήνα 1998], που μόλις κυκλοφόρησε. Τέτοια πληρότητα τεκμηριώσεως από όλες τις αρχαίες πόλεις της Μακεδονίας μόνον η Βέροια έχει να παρουσιάσει. Ευχή μου η τριλογία αυτή να καταστεί σύντομα τετραλογία με την εκπόνηση μελέτης για την νομισματοκοπία της Βέροιας, που διοικητικές δυσκολίες έχουν μέχρι σήμερα καθυστερήσει. (Μ. Β. Χατζόπουλος, Αθήνα, Ιούνιος 1999)