Σκιαμαχίες ή Περί όνου σκιάς

...μια και είμαι ο πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας, συμπαθάτε με και πέστε μου ειλικρινά και με συνείδηση, ήμουν εγώ ο γάιδαρος, ήμουν ο μόνος όνος, σ' αυτή την ιστορία; Η απαρχή της ιστορίας "περί όνου σκιάς" ανιχνεύεται σε πολλούς αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς και μνημονεύεται σε διάφορα έργα τους, περισσότερο σαν μια στερεότυπη παροιμία που αφορά σε κάτι που δεν έχει αξία για ν' ασχολείται κανείς. Ο Γερμανός ελληνιστής του 18ου αιώνα Christoph Martin Wieland συνέταξε έργο περί της ιστορίας των Αβδήρων, όπου πραγματεύεται και το θέμα της "περί όνου σκιάς", με πολύ καυστικό χιούμορ, προτείνοντάς το σαν "μια μικρή συμβολή στην ιστορία της ανθρώπινης νοημοσύνης". Στην εποχή μας, ο Ελβετός Friedrich Durrenmatt δανείστηκε το θέμα για τη συγγραφή του θεατρικού του έργου "Η δίκη περί όνου σκιάς". Σ' αυτό το έργο παρουσιάζονται γλαφυρά τα αιώνια ανθρώπινα πρόσωπα και πράγματα με την ιδιαίτερη χροιά της εποχής μας, όπως ο πολιτικός και θρησκευτικός φανατισμός, η εξουσία του χρήματος, η ηθική κρίση και η κοινωνική ανισότητα με τα παράγωγά της. Ωστόσο, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ένας συμπαθητικός γάιδαρος και πρόκειται για τη σκιά του, για την οποία οι άνθρωποι μάχονται, εξ ου και ο χαρακτηρισμός "Σκιαμαχίες". Αλλά η αξία της σκιάς είναι μόνο μια πρόφαση, μια αφετηρία, μια μικρή αιτία για να καταλήξει σε σημαντικά γεγονότα, που τόσο συχνά συναντάμε τόσο στην καθημερινή ζωή, όσο και γενικά στην ιστορία. Εύκολα μπορεί κανείς να παραλληλίσει τη διαμάχη ανάμεσα στην αρχαία Αθήνα και Σπάρτη με αυτήν των λεγόμενων σημερινών μεγάλων δυνάμεων, με τον ψυχρό πόλεμο, την άνοδο της τότε Μακεδονίας με αυτήν π.χ. της προπολεμικής Γερμανίας. Είναι επίσης εμφανής ο θρησκευτικός δογματισμός, καθώς και η πάλη των τάξεων και των οικονομικών συμφερόντων, χωρίς να ξεχνάμε και την οργανωμένη εγκληματικότητα, που πάντα εξάπτεται σε μια περίοδο κοινωνικής αστάθειας και αντιθέσεων. Έτσι, με το οδυνηρό τέλος αυτής της ιστορίας, επιτελείται τελικά η "Κάθαρση". (από τον πρόλογο του μεταφραστή)