Ο "άλλος" στο ελληνικό σχολείο

Το παιδί αναπτύσσει και αποθηκεύει μέσα από το περιβάλλον του μια θετική ή αρνητική εικόνα τόσο για τον εαυτό του και τον "άλλον" όσο και για τη μορφή της σχέσεώς του. Από τη μια πλευρά διαμορφώνει μια θετική ή αρνητική εικόνα για τον εαυτό του, ως άξιο ή όχι της φροντίδας και της αγάπης του "άλλου" και από την άλλη καταλήγει σε μια γενική θεώρηση ή αντίληψη του "άλλου", που τον κάνει να τον αισθάνεται, έκτοτε, είτε ως αντικείμενο διαθέσιμο για μια συμφεροντολογική σχέση υποκειμένου - αντικειμένου, είτε ως πρόσωπο για μια γνήσια σχέση προσωπικής ετερότητας. Οι αναπαραστάσεις αυτές γενικεύονται στις μετέπειτα επικοινωνίες του και επηρεάζουν τις στενές διαπροσωπικές του σχέσεις. Το ελληνικό σχολείο, όπως και η οικογένεια, ως το άμεσο περιβάλλον του νέου, δέκτης και κληρονόμος μιας πολύχρονης παραδόσεως με πολλά και διαφορετικά πρότυπα, αντιλήψεις και στάσεις για τον "άλλον", επηρεάζει το μαθητή, άλλοτε μέσα από τις συνθέσεις και τις αντιφάσεις αυτών των προτύπων και άλλοτε μέσα από τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις τους. Οι πηγές, μέσα από τις οποίες άντλησε και αντλεί το ελληνικό σχολείο πρότυπα τόσο για τη θεώρηση του άλλου, όσο και για τα κοινωνικά σχήματα του σχετίζεσθαι μ' αυτόν, είναι η αρχαιοελληνική παράδοση, η χριστιανική παράδοση, ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός και η παιδαγωγική και επιστημονική εμπειρία.