Θέσεις και σημειώματα

Πόση αξία για τη σημερινή εκπαίδευση μπορεί να έχουν οι προβληματισμοί, τα ερωτήματα και οι απόψεις που κατέθετε από το 1996 ως το 2012 ο Χρίστος Τσολάκης στη στήλη "Θέσεις και Σημειώματα" μιας περιοδικής έκδοσης όπου περιμένει κανείς να βρει σχόλια που αφορούν την επικαιρότητα; Ποια η χρησιμότητα της συγκέντρωσης και συμπερίληψής τους σε έναν τόμο που εκδίδεται το 2018; Δάσκαλοι, φιλόλογοι, φοιτητές και μαθητές, θα βρουν γρήγορα την απάντηση, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου. Και θα διαπιστώσουν ότι τα κείμενα του Τσολάκη παραμένουν χρήσιμα και ζωντανά για τρεις τουλάχιστον λόγους. Πρώτον, γιατί την εκπαίδευσή μας την ταλαιπωρούν ακόμη, ίδιες κι απαράλλαχτες, οι καταστάσεις που τον οδήγησαν στη σύνταξη των Σημειωμάτων. Δεύτερον, γιατί ο Τσολάκης έχει ως αρωγό του στα κείμενα αυτά τον λόγο ποιητών, πεζογράφων, φιλολόγων, γλωσσολόγων, φιλοσόφων, ιστορικών, παιδαγωγών και άλλων πολλών, από τον Όμηρο μέχρι σήμερα. Και τρίτον, γιατί το κύριο ζητούμενο για τον συντάκτη τους δεν είναι η εκπαίδευση αλλά η παιδεία· και το αίτημα για παιδεία, ειδικά όπως το θέτει ο Τσολάκης, αγκυρώνοντάς το στην αρχαία Ελλάδα και ακολουθώντας το ως σήμερα, εξακολουθεί να είναι φλέγον. Να γιατί τα κείμενα αυτά, ακόμη κι όταν αναφέρονται σε γεγονότα ή καταστάσεις της εποχής που συντέθηκαν, έχουν έντονα διαχρονικό χαρακτήρα, που με την πένα του Τσολάκη γίνεται σχεδόν αχρονικός. Ειδικά όσοι γνώρισαν από κοντά τον συγγραφέα θα συμφωνήσουν ότι σε αυτά ακριβώς τα κείμενα, που ο ίδιος δεν έμπαινε καν στον κόπο να υπογράψει (!), ο Χρίστος Τσολάκης προβάλλει ολοζώντανος. Κι όσοι δεν τον γνώρισαν, θα έχουν μια μοναδική ευκαιρία να τον ψηλαφήσουν. Περιλαμβάνονται, λοιπόν, εδώ "Θέσεις και σημειώματα" του Χρίστου Τσολάκη που δημοσιεύθηκαν στον "Φιλόλογο" στα τεύχη 84-147 (1996-2012), και επιπλέον κείμενα του τεύχους 149 (2012), που εκδόθηκε αμέσως μετά τον θάνατό του και ήταν αφιερωμένο στον ίδιο.