Τεχνητή γονιμοποίηση και γενετική τεχνολογία

Το νέο αυτό τεύχος της Εταιρίας Νομικών Βορείου Ελλάδος είναι αφιερωμένο στο επίκαιρο θέμα της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (τεχνητής γονιμοποίησης), που σε συνδυασμό με τη γενετική τεχνολογία δημιουργεί στις μέρες μας πολύπλοκα ηθικά, κοινωνικά και νομικά προβλήματα. Στο τεύχος περιέχονται οι εισηγήσεις και οι παρεμβάσεις που έγιναν σε επιστημονική εκδήλωση της Εταιρίας Νομικών Βορείου Ελλάδος, στη Θεσσαλονίκη 22 Απριλίου 2002, και οι εισηγήσεις-μελέτες προέρχονται από τρεις διαφορετικούς χώρους, έχοντας γραφεί και οι τρεις από καθηγητές του ΑΠΘ: Η πρώτη μελέτη του αναπληρ. καθηγητή της Γυναικολογίας Βασίλη Ταρλατζή εκθέτει τις τεχνικές που σχετίζονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (λ.χ. εξωσωματική γονιμοποίηση, κρυοσυντήρηση, προεμφυτευτική διάγνωση, γονιδιακή θεραπεία, πειράματα σε γονιμοποιημένα ωάρια), καθώς και τους σχετικούς δεοντολογικούς προβληματισμούς. Στη δεύτερη μελέτη του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου Αντώνη Μανιτάκη υποβάλλεται σε αυστηρή κριτική η άποψη για την επιβαλλόμενη απαγόρευση της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης, με επιχειρήματα από τις βασικές διατάξεις του Συντάγματος. Τέλος, στην τρίτη μελέτη η καθηγήτρια του Αστικού Δικαίου Έφη Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη παρουσιάζει το Σχέδιο του νέου νόμου για την ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή (ήδη ν. 3089/2002), ο οποίος περιλαμβάνει διατάξεις τόσο ως προς το επιτρεπτό των επιμέρους δυνατοτήτων της τεχνητής γονιμοποίησης (λ.χ. «δανεισμός μήτρας», γονιμοποίηση άγαμων ή ηλικιωμένων γυναικών, χρησιμοποίηση σπέρματος, ωαρίων και γονιμοποιημένων ωαρίων από δότες, μεταθανάτια γονιμοποίηση, χρήση πλεονάζοντος γεννητικού υλικού), όσο και για τη ρύθμιση των προβλημάτων που δημιουργούνται ως προς τη συγγένεια του παιδιού που γεννιέται (δηλαδή ποιοι είναι σε κάθε περίπτωση ο πατέρας του και η μητέρα του). Οι μελέτες αυτές, πέρα από το θεωρητικό ενδιαφέρον τους σε κοινωνικό, ιδεολογικό και νομικό επίπεδο, έχουν σημασία και για την πράξη, εφόσον οι τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής εφαρμόζονται σήμερα ευρύτατα, λόγω και της αύξησης των περιπτώσεων στειρότητας. Το τεύχος αποτελεί, λοιπόν, μια σημαντική συμβολή στο όλο ζήτημα της τεχνητής γονιμοποίησης, πολύ περισσότερο μάλιστα που περιέχει και την πρώτη στη βιβλιογραφία παρουσίαση του νέου νόμου 3089/2002 για την ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή.