H κυρία από την Τουρκία

"Πιγούνι λίγο τετράγωνο και στόμα με έντονα διαγραφόμενα χείλη, στόμα καμπυλωτό με τη δροσιά του ροδιού που ανοίγει για ν' αποκαλύψει μεγάλους σπόρους από σμάλτο, ένα καλοσχηματισμένο τουρκικό στόμα φτιαγμένο για φιλί και για δάγκωμα, παρουσίαζε μαζί με την ολόισια μύτη και τις τεράστιες γκριζογάλανες κόρες των ματιών της που ξεπρόβαλλαν μέσα από τις μαύρες μακριές βλεφαρίδες της μια παράξενη ομοιότητα με τη Μαρτ Μπραντές, κι αυτό με τράβηξε αμέσως". Έτσι ζωγραφίζει ο Ζαν Λορέν την "Κυρία από την Τουρκία" στην ομώνυμη νουβέλα του, που μόλις κυκλοφόρησε στη γλώσσα μας από την "Κασταλία". Αυτή η αλλόκοτη γυναίκα της Ανατολής, η Ανατολίτισσα που επιστρέφει από την Τρίπολη στη Βηρυτό, μέσω Μάλτας, αναστατώνει τη ζωή ενός Γάλλου αστού, που ο συγγραφέας τον θέλει σε ρόλο αφηγητή. Ο αποχαιρετισμός της λιβυκής πρωτεύουσας, η γοητεία και το άρωμα του ταξιδιού, η Βαλέτα πόλη της πλάνης και της φαντασμαγορίας: Μέσα σ' όλο αυτό το σκηνικό η Κυρία από την Τουρκία δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από μια φιγούρα του πεπρωμένου, μεγαλειώδης και αξιοθρήνητη συνάμα. Περιβεβλημένη με το μύθο του χαμένου μεγαλείου της, ενσαρκώνει έναν ανατολίτικο τρόπο έκφρασης της αφοσίωσης και της μελαγχολίας. Ο αφηγητής και η Κυρία συνειδητοποιούν κάποια στιγμή το αδιέξοδό τους. Ο αφηγητής προσπαθεί να εξηγήσει τα πάντα με τον ορθολογικό τρόπο της Δύσης. Η Κυρία ξέρει καλά πως είναι προορισμένη για μια αέναη περιπλάνηση. Το τέλος της αφήγησης έχει την οπαλόχρωμη θλίψη της πέτρας που στολίζει το δάχτυλο της Κυρίας από την Τουρκία. Μέσα στα κύματα χάνεται η μαγεία και το όνειρο της Ανατολής και του μύθου. Αυτή η μακροσκελής νουβέλα πρωτοκυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1898, αποκαλύπτοντας μια άλλη πτυχή του έργου του Ζαν Λορέν, τον εξωτισμό. Ο συγγραφέας, από τις χαρακτηριστικότερες φυσιογνωμίες της γαλλικής λογοτεχνίας την εποχή της μπελ-επόκ, εκκεντρικός στη ζωή και το έργο του, μας προσφέρει μια ματιά στην Ανατολή σπάνιας ομορφιάς και μαγείας. Είναι ένας ύμνος στη μελαγχολία, που, πολλές φορές στη ζωή μας, αποτελεί το μοιραίο, αν και ανεπιθύμητο, επακόλουθο ωραίων στιγμών που σημαδεύουν ανεξίτηλα τη ζωή μας.