Το ανθρώπινο είδος

"Στο βιβλίο αυτό δοκίμασα να εξιστορήσω τη ζωή ενός κομάντο (του Γκαντερσχάιμ), ενός γερμανικού στρατοπέδου συγκέντρωσης (του Μπούχενβαλντ).[...] Καταγράφω εδώ ό,τι έζησα. Στην αφήγησή μου η φρίκη δεν είναι αβυσσαλέα. Στο Γκαντερσχάιμ δεν υπήρχε ούτε θάλαμος αερίων ούτε κρεματόριο. Εκεί η φρίκη ήταν σκοτάδι, απόλυτη έλλειψη σημείου αναφοράς, μοναξιά, αδιάκοπη καταπίεση, αργή εκμηδένιση. Η κινητήρια δύναμη του αγώνα μας δεν υπήρξε άλλη από την ξέφρενη διεκδίκηση -διεκδίκηση που ήταν σχεδόν πάντα μοναχική- να παραμείνουμε, μέχρις εσχάτων, άνθρωποι. Οι ήρωες της ιστορίας και της λογοτεχνίας μπορεί να διαδήλωναν την αγάπη, τη μοναξιά, την αγωνία της ύπαρξης ή της μη ύπαρξης, ή να ζητούσαν εκδίκηση ή να ορθώνονταν κατά της αδικίας, της ταπείνωσης. Δεν πιστεύουμε όμως πως έφτασαν ποτέ στο σημείο να εκφράσουν, ως μόνη και τελευταία διεκδίκηση, μια ύστατη αίσθηση ότι ανήκουν στο ανθρώπινο είδος". (Ρομπέρ Αντέλμ, προλεγόμενα στο "Ανθρώπινο είδος")