Ο μοναχικός

Το μοναδικό μυθιστόρημα του Ιονέσκο. Με γλώσσα απλή, καθημερινή, σχεδόν πεζή, ο συγγραφέας μάς προσφέρει και εδώ τη δραματική, τραγική δύναμη που απαντάται στα αριστουργηματικά θεατρικά του έργα. Ένας νέος άνδρας κληρονομεί ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και επιλέγει να αποσυρθεί από τη ζωή. Γύρω του βλέπει συγγενείς και οικείους να ασχολούνται με τα ασήμαντα ή τα σημαντικά της καθημερινότητας: να διαπληκτίζονται, να αγαπούν, να πιστεύουν. Κι αυτός απλά εκπλήσσεται που έχουν ακόμη το κουράγιο... Στα τριάντα πέντε του πρέπει κανείς ν' αποσύρεται από τη ζωή. Έτσι τουλάχιστον πιστεύει ο ήρωας του υπαρξιακού αυτού μυθιστορήματος του Ευγένιου Ιονέσκο. Μια ξαφνική κληρονομιά τού επιτρέπει να εγκαταλείψει την άχαρη και βαρετή δουλειά του, την οποία έτσι κι αλλιώς δεν έκανε καλά, σ' ένα ανώνυμο γραφείο. Το μόνο που του μένει από δω και πέρα είναι να προσπαθήσει να γευτεί τη ζωή, που γι' αυτόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μαθητεία στον θάνατο. Αγοράζει ένα διαμέρισμα, ίδιο με τα διαμερίσματα όλου του κόσμου, γευματίζει καθημερινά στο ίδιο εστιατόριο, που μοιάζει με όλα τα εστιατόρια. Δεν παύει ν' απορεί με το άγχος των συνανθρώπων του, την ικανότητά τους να λησμονούν και να απορεί πάνω απ' όλα με τη διάθεσή τους να έχουν απόψεις, επιθυμίες, ορέξεις, πάθη. Η ζωή του οριοθετείται από το κρασί του μεσημεριού, την παραδουλεύτρα που του καθαρίζει το σπίτι το πρωί και το κρασί του μεσημεριού της επόμενης μέρας. Η αναζήτηση της λήθης, η νοσταλγία της γνώσης που δεν θ' αποκτήσουμε ποτέ, το συναίσθημα της αδυναμίας και, ταυτόχρονα, η εξίσου έντονη αίσθηση των απανταχού παρόντων θαυμάτων, του προσδίδουν μία μυστικιστική διάσταση. Θα παρακολουθήσει αποσβολωμένος έναν εμφύλιο πόλεμο που θυμίζει Πασκάλ, θα δει τον πανδαμάτορα χρόνο να κυλά. Το μυθιστόρημα ολοκληρώνεται με το εκθαμβωτικό ή παραισθητικό όραμα ενός κόσμου που καταρρέει ή που τελικά καταφέρνει να εξαλείψει τα όριά του και να περάσει στην αιωνιότητα.