Το παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου

"Το παιχνίδι του έρωτα και του θανάτου" είναι ένα μέρος από το πολύπτυχό μου της Γαλλικής Επανάστασης. Είναι παραπάνω από εικοσιπέντε χρόνια που συνέλαβα και σχεδίασα το σύνολο της δραματικής αυτής εποποιΐας. Οι περιστάσεις μ' ανάγκασαν να τη διακόψω. Δεν την παράτησα, όμως, ποτέ. Έγραφα το 1900, ενώ παρακολουθούσα, στους Escoliers, τις παραστάσεις του "Δαντών", και συνέθετα τη "14 Ιουλίου". "Όσο περισσότερο εισχωρώ μέσα στον κόσμο αυτό του πόνου και της υπεράνθρωπης δύναμης, τόσο νιώθω να οργανώνεται, γύρω από την κεντρική μου ιδέα, ένα απέραντο δραματικό ποίημα· ακούω να βόγγει ο ταραγμένος ωκεανός: η Ιλιάδα του γαλλικού λαού. Ποτέ η θύρα των συνειδήσεων δεν ανασπάστηκε βιαιότερα από τους αρμούς της. Ποτέ δε μπόρεσε άνθρωπος να σκύψει περισσότερο πάνω από την άβυσσο της ψυχής. Ποτέ οι αόρατοι θεοί και τα τέρατα που κατοικούν στα σπήλαια του πνεύματος, δεν ξεπηδήσανε καθαρότερα μέσ' από τη νύχτα, όσο τη στιγμή αυτή, την υπέροχη μαζί και φοβερή σαν κεραυνός. Δεν είναι μονάχα το δράμα μιας περασμένης εποχής που θέλω να ζήσω και ν' αναστήσω. Θέλω να δοκιμάσω ως που φτάνουν οι δυνάμεις και τα ακρότατα όρια της ζωής". [...] (Romain Rolland, Αύγουστος 1924)