Η κοινωνία των γονιδίων

Πριν από τέσσερις περίπου δεκαετίες ο Ρίτσαρντ Ντόκινς δημοσίευσε το βιβλίο: Το Εγωιστικό Γονίδιο, στο οποίο είχε διατυπώσει την πολύκροτη άποψη πως οι άνθρωποι αποτελούν τις «μηχανές επιβίωσης» των «εγωιστικών μορίων που είναι γνωστά ως γονίδια». Όμως το πώς τα ιδιοτελή αυτά γονίδια συνεργάζονται ώστε να οικοδομήσουν έναν οργανισμό ήταν κάτι που παρέμενε εν πολλοίς άγνωστο. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας,Η Κοινωνία των Γονιδίων, αξιοποιώντας τον πλούτο των δεδομένων που προσκόμισε η σύγχρονη έρευνα, παρέχει μια προοπτική για το πώς τα γονίδια συνεργάζονται, αλλά και πώς ανταγωνίζονται στον αγώνα για την επιβίωση. Οι δύο συγγραφείς, ο Ιτάι Γιανάι και ο Μάρτιν Λέρτσερ —πρωτοπόροι ερευνητές στο νέο πεδίο της βιολογίας συστημάτων— προτείνουν ένα νέο συναρπαστικό εννοιολογικό πλαίσιο για την κατανόηση της εξέλιξης του ανθρώπινου γονιδιώματος, στο οποίο οι αλληλεπιδράσεις κατλαμβ- νουν τη θέση του βασικού παραδείγματος της βιολογίας. Αντίθετα από τον τρόπο με τον οποίο προσελήφθη η δημοφιλής μεταφορά του Ντόκινς, οι δύο συγγραφείς θεωρούν ότι το γονιδίωμα δεν είναι ένα σύνολο μεμονωμένων γονιδίων που αποσκοπούν απλώς στην επιβίωσή τους, αλλά ότι συνιστά μια κοινωνία γονιδίων, που όπως οι ανθρώπινες κοινωνίες αποτελείται από μέλη που αναπτύσσουν ταυτόχρονα συνέργειες και αντιπαλότητες. Η Κοινωνία των Γονιδίων είναι γραμμένη σε γλώσσα προσβάσιμη από το ευρύ κοινό, ώστε να αποκαλύπτει στον μη ειδικό αναγνώστη τις γενετικές στρατηγικές της συνεργασίας και του ανταγωνισμού σε βιολογικές κλίμακες που εκτείνονται από τα μεμονωμένα κύτταρα ως τα βιολογικά είδη. Στο βιβλίο καταγράφεται πώς λειτουργεί το γονιδίωμα στα καρκινικά κύτταρα και στους προγόνους μας, τους Νεάντερταλ, στη φυλετική αναπαραγωγή και κατά την προέλευση της ζωής, με τρόπο όμως που επισημαίνει πάντα ένα κρίσιμο σημείο: ότι η λογική της ζωής δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή, παρά μόνον αν θέσουμε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας τις αλληλεπιδράσεις των γονιδίων.