Βενετία: Μια ιστορία της θάλασσας και της στεριάς

Το Α και το Ω της πορείας της Βενετίας στον χρόνο είναι εμφανή στο νησί Τορτσέλο: από τη μια πλευρά μία στήλη του 639, η αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία της ύπαρξης ζωής στη Βενετία· από την άλλη οι πάγκοι με τα τουριστικά αναμνηστικά made in China. Μεταξύ των δύο, μεσολαβούν περίπου 1.400 χρόνια: άλλα με δόξα και ισχύ, άλλα με πλούτο και λάμψη και άλλα με παρακμή και αβεβαιότητα. Με το πείσμα του ρεπόρτερ και τον μεστό λόγο του ιστορικού, ο Αλεσάντρο Μάρτσο Μάνιο μάς συντροφεύει σ’ έναν συναρπαστικό περίπατο ανά τους αιώνες για να ανασυνθέσουμε μαζί την ιστορία χάρη στην οποία μια χούφτα νησάκια στη λιμνοθάλασσα της Αδριατικής κατάφεραν να κυριαρχήσουν επί αιώνες στη μισή Μεσόγειο, και όχι μόνο. Δεν έχετε διαβάσει ποτέ ως τώρα μια ιστορία της Βενετίας σαν αυτή: κάθε κεφάλαιο ξεκινά μ’ ένα ρεπορτάζ που αφηγείται το πώς παρουσιάζεται στα μάτια μας σήμερα ένας τόπος-σύμβολο της Γαληνοτάτης. Το βιβλίο μάς μεταφέρει σε μερικά από τα πιο σημαντικά κέντρα του Κράτους της Θάλασσας: στην Αμμόχωστο της Κύπρου, όπου το 1571 έγδαραν ζωντανό τον Μαρκαντόνιο Μπραγκαντίν· στο Ηράκλειο της Κρήτης, που οι Οθωμανοί το πολιορκούσαν επί 22 χρόνια· στη Ζάρα, την πόλη της Δαλματίας που κατέκτησαν το 1204 οι σταυροφόροι για να χρηματοδοτήσουν τη διέλευση των πλοίων τους προς την Κωνσταντινούπολη. Για το Κράτος της Στεριάς θα μας μιλήσουν άλλες τοποθεσίες, όπως το Πίτσο ντέι Τρε Σινιόρι, το όρος που επί τρεις αιώνες σηματοδοτούσε το σύνορο μεταξύ Βενετίας, Μιλάνου και Ελβετίας· το πανεπιστήμιο της Πάδοβας, που το 2022 συμπλήρωσε 800 χρόνια ζωής· η Παλμανόβα, που ήταν μεν φρούριο αλλά και η ιδανική πόλη της Αναγέννησης. Η ιστορία της Βενετίας δεν σταματάει με την πτώση της ενετικής δημοκρατίας, το 1797· τούτες οι σελίδες μάς μιλούν και για τον 19ο αιώνα, όταν η πόλη έγινε ένα σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, και φτάνουν μέχρι και σήμερα, με τη μείωση του πληθυσμού της που την απειλεί με αφανισμό.