Περί προσευχής και της προσευχής του Ιησού

Το βιβλίο αυτό, που αποτελεί το Β` μέρος του έργου "Προσφορά στον σύγχρονο μοναχισμό", εμφανίστηκε για πρώτη φορά πριν από ενάμιση αιώνα. Εκδόθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 1867 και είναι η προσφορά του Επισκόπου Ιγνατίου (Μπριαντσανίνωφ) στους "αγαπημένους του αδελφούς" - η συμβολή του στη μοναστική ζωή των ημερών του. Την ίδια στιγμή όμως είναι και η προσφορά του έργου ολόκληρης της ζωής του στον Χριστό. Γράφοντας προς το τέλος της επίγειας ζωής του -εκοιμήθη την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε το βιβλίο- προσπάθησε να ενσωματώσει σε ένα μοναδικό βιβλίο τον καρπό σαράντα χρόνων εμπειρίας στη μοναστική ζωή. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα βιβλίο αποκλειστικά για μοναχούς. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας λέει, "Ελπίζουμε ότι ακόμη και λαϊκοί [...] θα θεωρήσουν επίσης το βιβλίο μας χρήσιμο". Ρίχνοντας μια ματιά στον πίνακα των περιεχομένων, θα δούμε ότι τα περισσότερα κεφάλαια ασχολούνται με θέματα καθολικού ενδιαφέροντος. Ο Ιγνάτιος μιλά για τη θέση της Βίβλου στην εσωτερική μας ζωή, για την ανάγκη πνευματικής καθοδήγησης και τη σχέση του πνευματικού πατέρα με το πνευματικό του παιδί, γιο το νόημα της προσευχής και την άσκηση της ευχής του Ιησού, για τη σημασία του πόνου, τη φύση των πειρασμών και του πολέμου με τις δυνάμεις του πονηρού· όλα αυτά, όμως, έχουν ζωτική σημασία όχι μόνο για τους μοναχούς αλλά και για όσους ζουν στον κόσμο. Ας μη μας κάνει δε εντύπωση ότι ένα βιβλίο, το οποίο αρχικά γράφτηκε για μοναχούς, ισχύει εξίσου και για τους υπόλοιπους Χριστιανούς, αφού μοναχοί και λαϊκοί ακολουθούν την ίδια "στενή οδό" και πρέπει να ανταποκριθούν στον ίδιο ασκητικό αγώνα. "Ο αληθινός Χριστιανισμός και ο αληθινός μοναχισμός", γράφει ο επίσκοπος Ιγνάτιος στο τρίτο κεφάλαιο, "συνίστανται στην τήρηση των εντολών του Ευαγγελίου". Άρα ο ορισμός του Χριστιανού συμπίπτει με τον ορισμό του μοναχού. "Μοναχισμός", γράφει στο πεντηκοστό κεφάλαιο, "είναι απλώς το καθήκον να τηρούμε με ακρίβεια τις εντολές του Ευαγγελίου και μοναστική ζωή είναι απλώς μια ζωή κατά το Ευαγγέλιο". Προφανώς, όμως, οι ίδιοι ευαγγελικοί κανόνες που ο μοναχός επιδιώκει να εφαρμόζει, είναι εξίσου δεσμευτικοί και για όλα τα άλλα μέλη της Εκκλησίας. Έτσι, λοιπόν, η Προσφορά του επισκόπου Ιγνατίου είναι ταυτόχρονα μια προσφορά σε κάθε Χριστιανό. Επίσκοπος Κάλλιστος Ware