Αντώνης Πικιώνης, Δυο διαλέξεις

Δεν είμαι βέβαιος αν η προσωπική μου σχέση με τον μύθο του Πικιώνη, η οποία αρχίζει πολύ νωρίς, ήταν αυτή που με έσπρωξε ν' ασχοληθώ σοβαρά με το έργο του ή ήταν ίσως ακόμα πιο σημαντική η έγνοια μου, εδώ και χρόνια, για μια κριτική ματιά στην Ιστορία της Σύγχρονης Ελληνικής Αρχιτεκτονικής, ιδωμένη κάτω από το πρίσμα του μαχόμενου αρχιτέκτονα. Μια τέτοια κριτική αποτίμηση πρέπει να παίρνει σοβαρά υπόψη της, όχι ως δικαιολογίες, αλλά ως αντικειμενικά δεδομένα, πέρα από τις οικονομικο-κοινωνικο-ιστορικές συνθήκες, τις δεσμεύσεις της τρέχουσας τεχνολογίας, τα στερεότυπα της εποχής και τη μάστιγα της ελληνικής γραφειοκρατίας, και, ακόμα, την ικανότητα ή την ασχετοσύνη των εργολάβων και των συνεργείων τους και τη γόνιμη ή στείρα "συνεργασία" με την κοινότητα, η οποία για δικούς της λόγους -συνήθως ατεκμηρίωτους- επικροτεί ή απορρίπτει αρχιτεκτονικές προτάσεις που δεν έφτασαν στην εφαρμογή ή που εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους. Αυτά τα δεδομένα είναι, πολλές φορές, καθοριστικά για την παραγωγή, την ερμηνεία και την αποτίμηση του τελικού αποτελέσματος, δηλαδή του αρχιτεκτονικού έργου. Αισθανόμουν, δηλαδή, ότι έλειπε σε ένα βαθμό η κριτική ματιά του αρχιτέκτονα, του οποίου η οδυνηρή επαφή με την πραγματικότητα θα συμπλήρωνε από μια άλλη σκοπιά τις κριτικές παρατηρήσεις των πιο «ειδικών», ιδιαίτερα σε εκείνα τα σημεία που η εμπειρία και οι επαγγελματικές του πληγές τον έχουν κάνει περισσότερο ευαίσθητο και προσεκτικό. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)