Δημήτρης Πικιώνης

Ήδη από την εποχή που ζούσε, αλλά και μετά το θάνατό του, ο Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968) αποτέλεσε μια εξαιρετικά σύνθετη και αντιφατική προσωπικότητα, που είχε τη ιδιότητα να γοητεύει όσους τον προσέγγιζαν αλλά και να προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε όσους έτυχε να διαφωνούν μαζί του. Δημιουργήθηκε, με αυτό τον τρόπο, ένα "ζήτημα Πικιώνη", που εμπόδιζε τη νηφάλια εκτίμηση της συμβολής του. Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν αρκετές δεκαετίες, ώς τη δεκαετία του 1990, για να αρθούν, και πάλι όχι ολοκληρωτικά, οι επιφυλάξεις εναντίον του και να αναγνωριστεί επιτέλους ο Πικιώνης ως μεγάλος αρχιτέκτονας. Όποιος σήμερα θελήσει να ασχοληθεί με τον Πικιώνη, θα χρειαστεί να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις: να ελέγξει την εγκυρότητά της ώς τώρα επιφυλακτικής στάσης απέναντί του ή ακόμα και της απόρριψής του και, το σημαντικότερο, να δείξει πως ο Πικιώνης είναι υπολογίσιμη δύναμη του σύγχρονου διαλόγου για την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Η ευκαιρία αυτή προσφέρεται με την τυχαία ανακάλυψη δύο ηχογραφημένων διαλέξεων του Πικιώνη στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου το 1965, που ώς τώρα παρέμειναν αδημοσίευτες. Με τη σχολιασμένη τους έκδοση μας δίνεται η δυνατότητα, ύστερα από μισό αιώνα, να τον ακούσουμε να μιλάει και, ίσως το πιο συναρπαστικό, να συνομιλεί με το ακροατήριό του. Με άλλα λόγια, διαθέτουμε το μοναδικό γνωστό δείγμα του πώς ακριβώς δίδασκε ο Πικιώνης, χωρίς η σχετική πληροφόρηση να έχει διαθλαστεί από τη μνήμη ή να έχει υποστεί εξωραϊστικές επεμβάσεις.