Ο πόλεμος χωροτάκτης

Το κατά θάλασσαν κράτος της Βενετίας, από τη χερσόνησο της Ίστριας και τις κτήσεις στο Ιόνιο έως την Κύπρο, αποτέλεσε για τους Βενετούς μιαν εκτεταμένη διοικητική περιφέρεια με ελαστικά γεωγραφικά όρια, τόσο ως προς τις χρονικές περιόδους της συμπερίληψης όσο και ως προς την ίδια τη φυσική υπόσταση τέτοιων ορίων. Ενώ έως το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα τα εδάφη στην ανατολική Βαλκανική και στο Αιγαίο αποτελούσαν όχι μόνο διαμετακομιστικούς σταθμούς, αλλά και την κυρίως αγροτική γη του κράτους, με την είσοδο στον 16ο αιώνα αρχίζουν να αντιμετωπίζονται ως ασπίδα για την αναχαίτιση του οθωμανικού επεκτατισμού. Η οργάνωση της πόλης των εμπόρων, των τεχνιτών και των εκκλησιαστικών ταγμάτων υποτάσσεται σταδιακά στο ενδεχόμενο του πολέμου. Η Ζάρα, όπως ο Χάνδακας, η Σίμπενικ, η Κέρκυρα, το Σπάλατο, το Ρέθυμνο και τα Χανιά, θα δεχτούν επεμβάσεις αρχιτεκτόνων και μηχανικών του στρατού, άλλοτε ως στοιχεία νεωτερισμών στο αστικό τοπίο, άλλοτε ως σπασμωδικές λύσεις σε μια πυρετώδη κίνηση ανθρώπων και ιδεών. Στο βιβλίο, οι πρωταγωνιστές, οι οχυροί τόποι, τα λιμάνια και οι πόλεις, αλληλεπιδρούν στην προοπτική οργάνωσης ενός συχνά ανομολόγητου σχεδιαστικού υπόβαθρου, με πρώτιστο κριτήριο τις πιθανές συρράξεις. Ο επικείμενος πόλεμος, ως χωροτάκτης, καθορίζει πλέον την καθημερινότητα, όχι μόνο στις πόλεις αλλά και στην ύπαιθρο, σφραγίζοντας οριστικά την προσπάθεια για περισσότερη ενότητα και συνοχή σε μια από τη φύση της κατακερματισμένη περιφέρεια.