do.co.mo.mo.: Μοντερνισμός και αρχιτεκτονική εκπαίδευση

Ο αρχιτεκτονικός μοντερνισμός, και ειδικά το μοντέρνο κίνημα των δεκαετιών '20 και '30, είχε ως "γενετικό" χαρακτηριστικό την πυκνή αντιστοιχία εφαρμογής και διδασκαλίας της αρχιτεκτονικής. Οι εκπρόσωποί της φρόντισαν να θεωρητικοποιήσουν τις εφαρμογές τους, τους έδωσαν θεωρητικό περιεχόμενο και νόημα, τις ανήγαγαν σε θεωρία και διδασκαλία. Οι πτυχές του μοντερνισμού που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική εκπαίδευση έχουν πολλαπλό ενδιαφέρον. Εικοσιένα αρχιτέκτονες συναντήθηκαν για να διερευνήσουν τις πολυποίκιλες σχέσεις ανάμεσα στις θεωρητικές ή εφαρμοσμένες εκφάνσεις του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού αφενός και στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση αφετέρου. Πώς, κάτω υπό ποίους όρους και με τι ποιοτικά χαρακτηριστικά εμφανίζονται και αναπτύσσονται κατά καιρούς οι αμφίδρομες αυτές συσχετίσεις; Σε ποιο βαθμό και υπό ποίους όρους ο αρχιτεκτονικός μοντερνισμός αποτελεί ένα γόνιμο υπόβαθρο για την αρχιτεκτονική εκπαίδευση; Και αντίστροφα, σε ποιο βαθμό και υπό ποίους όρους επαναπροσδιορίζεται ο μοντερνισμός μέσω της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης; Η νεωτερικότητα των ιδεών και των αρχών που είχαν προτείνει οι αρχιτέκτονες στον μεσοπόλεμο και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες αντανακλούσε μια συνολική προσπάθεια για να γίνει η αρχιτεκτονική φορέας μιας κοινωνικής, κατασκευαστικής και αισθητικής σύγκλισης στην προοπτική ενός καλύτερου περιβάλλοντος για το μέλλον του ανθρώπου. Η προσπάθεια αυτή απέδωσε πολλά σημαντικά έργα, που εμπλουτίζουν τη διεθνή και ελληνική αρχιτεκτονική κληρονομιά αλλά ανήκουν στο πιο πρόσφατο παρελθόν μας και εύκολα αγνοούνται ή παρερμηνεύονται - χρειάζονται λοιπόν την προσοχή μας, για να τα γνωρίσουμε και να τα συντηρήσουμε ανάλογα με τις αξίες και τον ιδιαίτερο τρόπο κατασκευής τους. Και ταυτοχρόνως, η μοντέρνα αρχιτεκτονική έχει ακόμη το δυναμισμό να αποτελεί ένα μεγάλο μάθημα που μπορεί να συμβάλει στη θεωρία και στην πρακτική του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, και ίσως να μεταλλαχθεί, μέσα από τη συμβολή αυτή, στην προοπτική της καλύτερης διαμόρφωσης του χτισμένου μέλλοντός μας. Περιέχονται τα κείμενα: - Πάνος Εξαρχόπουλος, Πρόλογος - Χρήστος Αθανασόπουλος, Χαιρετισμός - επισημάνσεις - Δημήτρης Φατούρος, "Μεταλλάξεις ή ποιος διδάσκει; Αρχιτεκτονική, εκπαίδευση και διαφήμιση" - Αντρέας Γιακουμακάτος, "Ιστορία, έρευνα και σπουδές αρχιτεκτονικής" - Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, "Οι αρχιτέκτονες του μοντερνισμού -δάσκαλοι των σπουδαστών του ΕΜΠ- τότε και τώρα" - Αλεξάνδρα Μονεμβασίτου, Αγνή Παπαϊωάννου, "Θουκυδίδης Βαλεντής: η εκπαίδευση του μεγάλου αριθμού" - Ιάκωβος Ποταμιάνος, "Ορισμένες αρχές του μοντέρνου και η διδασκαλία της ιστορίας της αρχιτεκτονικής" - Βασιλική Πετρίδου, "Αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις και εκπαιδευτικές αλλαγές: από το μοντέρνο στο μετά το μοντέρνο διαμέσου της διδασκαλίας" - Τάσος Μπίρης, "Ελληνικός πρώιμος και ύστερος μοντερνισμός: διδακτική εμπειρία μιας υποδόριας αρχιτεκτονικής ρίζας που επιμένει" - Ηλίας Κωνσταντόπουλος, "Υλικότητα στην εποχή της εικονικότητας" - Αριστείδης Αντονάς, "Εκτάσεις της αρχιτεκτονικής" - Παναγιώτης Τουρνικιώτης, "Μαθαίνοντας από τους μοντέρνους" - Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, "Όταν το μοντέρνο γίνεται κανόνας" - Συζήτηση 1 [Συντονιστής: Δημήτρης Πολυχρονόπουλος] - Ελένη Αμερικάνου, Πάνος Εξαρχόπουλος, "Το μάθημα της σύνθεσης στο 1ο Έτος Σπουδών: διαστάσεις του μοντέρνου-πρώτες αντιδράσεις" - Σοφία Τσιράκη, "Σκέψεις πάνω στη διδασκαλία του Bauhaus: η σημασία της σήμερα" - Παναγιώτης Πάγκαλος, "Αγωγή και ιδεολογία: η περίπτωση του μοντέρνου" - Γιώργος Αγγελής, "Μοντέρνο και δημόσια εκπαίδευση της αρχιτεκτονικής" - Συζήτηση 2 [Συντονιστής: Γιώργος Παπαγιαννόπουλος] - Δημήτρης Πολυχρονόπουλος, "Μοντερνισμός και η αρχιτεκτονική της πόλης" - Θεώνη Ξάνθη, "Η διδακτική του χώρου ως εικόνα και ως περιεχόμενο: 2 παραδείγματα από το μοντέρνο" - Βενετία Τσακαλίδου, "Σκέψεις και απόψεις για τη διδασκαλία της αρχιτεκτονικής" - Δημήτρης Αντωνίου, "Μια υπόθεση για τη διδασκαλία του μοντέρνου σήμερα" Συζήτηση 3 [Συντονιστής: Γιώργος Αγγελής] Βιογραφικά σημειώματα