Ανθολογία κειμένων ελληνικής αρχιτεκτονικής 1925-2002

Ο λόγος για την αρχιτεκτονική στη νεότερη εποχή υπάρχει από την πρώτη στιγμή που γεννιέται το ελληνικό κράτος. Η παρακολούθηση της διαχρονικής του εξέλιξης, αν κάποτε καταγραφόταν, θα παρουσίαζε πολλές εκπλήξεις. Το εγχείρημα, όμως, ξεπερνά τις δυνατότητες αυτού του τόμου. Γι' αυτό περιοριζόμαστε σε μια περίοδο 77 μόλις ετών (1925-2002). Σκόπιμα, επίσης, παραλείπεται ο εξίσου σημαντικός λόγος για την ελληνική πόλη, ώστε να μην αδικηθεί η αξία του με αναγκαστικές αλλά αθέλητες παραλείψεις, θα ήταν ορθότερο να αποτελέσει το αντικείμενο ξεχωριστής μελέτης. Οι απώλειες, ωστόσο, μπορεί να μην είναι τελικά ουσιαστικές, Ο λόγος για την ελληνική αρχιτεκτονική -με τη μορφή που αναγνωρίζεται σήμερα- μόλις τις τελευταίες δεκαετίες κατάφερε να αποκτήσει σεβαστό όγκο και ακόμα πιο πρόσφατα άρχισε η καλλιέργεια του να εκτιμάται ως αξιοπρεπής απασχόληση για έναν ερευνητή. Η επιλογή και ο τρόπος συγκρότησης ενός συνόλου από κείμενα ή -όπου κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο- από αποσπάσματα τους είναι πάντα αποτέλεσμα αυθαίρετης κρίσης και επηρεάζεται από τις αναπόδραστες προσωπικές αποκλίσεις του επιμελητή. Με άλλα λόγια, συνιστά παρακινδυνευμένη πρωτοβουλία χωρίς εξασφαλισμένη δικαίωση. Όμως, παρ' όλα τα πιθανά μειονεκτήματα της, μια ανθολογία μπορεί να ανασυνθέσει δημιουργικά την εποχή στην οποία αναφέρεται. Όσο αποσπασματική ή αυθαίρετη και αν είναι, μπορεί να απομονώσει και να φέρει σε επαφή απόψεις και κατευθύνσεις που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να συσχετιστούν, καθώς τα δημοσιεύματα είναι διάσπαρτα και συχνά συνυπάρχουν με άλλα, λιγότερο ενδιαφέροντα. Όσο μάλιστα πλησιάζουμε στο παρόν, η πληθώρα των κειμένων μπορεί να χαροποιεί κάθε επίδοξο συλλέκτη για τον πλούτο της σχετικής παραγωγής. Αλλά ταυτόχρονα μπορεί να τον οδηγήσει σε απόγνωση, επειδή για οικονομία χώρου θα αναγκαστεί να παραλείψει ορισμένες από τις πιο ζωντανές αποχρώσεις του αρχιτεκτονικού λόγου, Η συλλογή αυτή δεν αποτελεί εξαίρεση. Ελπίζουμε, τουλάχιστον εδώ, να εκτιμηθεί η συνειδητή προσπάθεια επιλογής κειμένων από ποικίλες πηγές - βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες. Ας μην μπει πάντως κανείς στον πειρασμό, ξεφυλλίζοντας τον τόμο, να ανακαλύψει κάποιο κρυφό νόημα ή μήνυμα για την πορεία που έχει ή όφειλε να έχει η ελληνική αρχιτεκτονική και για τις συνιστώμενες θεματικές αναζητήσεις του λόγου της. Τίποτε από αυτά. Πρόθεση αυτής της ανθολογίας είναι απλώς να συμπληρώσει, με την απαραίτητη θεωρητική ματιά, οποιονδήποτε "οδηγό" της χτισμένης ή σχεδιασμένης αρχιτεκτονικής διατίθεται σήμερα στο κοινό. Κάτι τέτοιο, αν πετύχει, δεν θα ήταν λίγο. [...] (από τον πρόλογο του Δημήτρη Φιλιππίδη)