Το έθνος και τα ερείπιά του

Η νεότερη Ελλάδα καταλαμβάνει ιδιάζουσα θέση στο δυτικό φαντασιακό, τοποθετούμενη στο κέντρο του, ως άμεσος κληρονόμος του κλασικού παρελθόντος, και ταυτόχρονα στην περιφέρειά του, ως ένα σύγχρονο κράτος με μικρή επιρροή στην τρέχουσα παγκόσμια σκηνή. Ο Γιάννης Χαμηλάκης διερευνά μια παραμελημένη πτυχή αυτού του φαινομένου: την αμοιβαία και αδιάλειπτη συγκρότηση των υλικών εκφάνσεων της αρχαιότητας, της αρχαιολογικής πρακτικής και του εθνικού φαντασιακού. Επίκαιρο όσο ποτέ στη σημερινή συγκυρία, το Έθνος και τα ερείπιά του εστιάζει στη δύναμη και την επίδραση της υλικότητας και πραγματεύεται θέματα όπως ο ρόλος των αρχαιοτήτων και της αρχαιολογίας στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους και την ίδρυση του ελληνικού εθνικού κράτους· οι δεσμοί μεταξύ αποικιοκρατικού και εθνικού φαντασιακού· η αρχαιολογική κατασκευή μνημειοποιημένων τοπίων όπως η Ακρόπολη· ο καίριος ρόλος σημαντικών εθνικών αρχαιολόγων, όπως του ανασκαφέα του λεγόμενου τάφου του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας, Μανόλη Ανδρόνικου· ο ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε η αρχαιολογία στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά· η χρησιμοποίηση της κλασικής αρχαιότητας στο αναμορφωτικό εγχείρημα της Μακρονήσου· και η διαμάχη για τα μάρμαρα του Παρθενώνα. "Το Έθνος και τα ερείπιά του" έχει τιμηθεί με το Βραβείο Edmund Keeley (2009) και είχε συμπεριληφθεί στη βραχεία λίστα (8 τίτλοι) του Βραβείου Runciman (2008). "Δεν χωράει αμφιβολία ότι το Έθνος και τα ερείπιά του θα καταστεί απαραίτητο ανάγνωσμα για όσους ενδιαφέρονται για τις βαθύτερες κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις της ιστορίας της αρχαιολογίας [...] Ο Χαμηλάκης μάς δίνει την πλέον οξυδερκή και διεισδυτική ανάλυση του νεωτερικού κοινωνικού πλαισίου της ελληνικής αρχαιολογίας απ' όσες έχουν γραφτεί μέχρι σήμερα, παρέχοντας συγχρόνως ένα πολύτιμο υπόδειγμα για όσους σκοπεύουν να επιδοθούν σε ανάλογες έρευνες οπουδήποτε αλλού στον κόσμο". (Neil Silberman, American Anthropologist) "Το βιβλίο αυτό πρέπει να γίνει ασμένως δεκτό για τη στέρεη θεμελίωση που παρέχει σε γεγονότα τα οποία τείνουν είτε να αγνοούνται είτε να εκλαμβάνονται ως δεδομένα, τόσο από τους επιστήμονες αρχαιολόγους, όσο και από τα εκατομμύρια των επισκεπτών που συρρέουν κάθε χρόνο στους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας [...] Ο Χαμηλάκης επιχειρεί να μας κάνει να δούμε μέσα από νέο πρίσμα το έθνος, τα ερείπιά του, και τη μεταξύ τους σχέση, και το κατορθώνει με εντυπωσιακό τρόπο". (Roderick Beaton, "Times Literary Supplement") "To Έθνος και τα ερείπιά του κομίζει μια πρωτότυπη νέα φωνή και θεώρηση [...] Ο Χαμηλάκης αμφισβητεί από μια νέα σκοπιά τους υπεραπλουστευτικούς διαχωρισμούς μεταξύ νεωτερικού και προνεωτερικού [....] Είναι ένας καταρτισμένος συγγραφέας, και η θαυμαστά δομημένη επιχειρηματολογία του αξίζει να τύχει προσοχής [...] ενός αναγνωστικού κοινού πολύ ευρύτερου από εκείνο των ειδικών". (Michael Herzfeld, "Journal of the Royal Anthropological Institute")