Περί φύσεως

Το ερμηνευτικό πρίσμα μέσα από το οποίο προσεγγίζω την πραγματεία "Περί φύσεως" είναι η άποψη ότι το κείμενο αυτό είναι κατά βάση ένα πολεμικό κείμενο. Ο Αριστοτέλης παίρνει θέση σε μια πολεμική που είχε ξεκινήσει ο Πλάτων στα ύστερα έργα του εναντίον της φυσικής φιλοσοφίας των τελευταίων προσωκρατικών, κυρίως εναντίον της ατομικής θεωρίας του Δημόκριτου. Στη διαμάχη αυτή ο Αριστοτέλης συντάσσεται με το μέρος του Πλάτωνα, υιοθετεί την τελεολογική σύλληψη της φύσης και κατακρίνει με μεγαλύτερη ακόμη δριμύτητα και αποτελεσματικότητα τις υλιστικές και μηχανιστικές αντιλήψεις. Ενώ όμως ο Πλάτων είχε βασίσει την κριτική του στην ανακάλυψη ότι η ψυχή ως αυτοκινούμενη οντότητα είναι η αρχή κάθε κίνησης και μεταβολής, ο Αριστοτέλης θεμελιώνει το φυσικό τελεολογικό του σύστημα στη θέση ότι η ίδια η φύση είναι η αρχή της κίνησης και της μεταβολής. Βασίλης Κάλφας