Ο πολιτισμός των γηπέδων

Ο κόσμος των γηπέδων συνδέεται με τη θρησκεία, τον πόλεμο, το θάνατο, την πολιτική οργάνωση, το Δίκαιο, τη συλλογική ταυτότητα, την εκπαίδευση, τη γλώσσα, την Τέχνη: αφελή και αυτοσχέδια, λαϊκή ή και υψηλή. Το αθλητικό γεγονός εξυπηρετεί και ψυχολογικές ανάγκες. Η συλλογική προτίμηση αποτελεί στοιχείο ταυτότητας και επιλογή ανθεκτική στο χρόνο. Διαπερνά όλες τις κοινωνικές τάξεις και, καθώς με το τελετουργικό, τα σύμβολα και τα είδωλα συγκινεί δισεκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως, αποκτά τεράστιο επικοινωνιακό, οικονομικό και πολιτικό ενδιαφέρον. Ο κόσμος αυτός έχει και τη σκοτεινή υποκοσμική πλευρά του. Το ανώνυμο γηπεδικό πλήθος στο "χώρο του" αμφισβητεί την εξουσία, αλλά και άλλους φραγμούς και περιορισμούς του "έξω" κόσμου. Τα γήπεδα συγκροτούν ζώνη μεταξύ του νόμου και της παρανομίας. Τα εκεί διαδραματιζόμενα ποτέ δεν είναι ένα απλό και ανώδυνο θέαμα. Η συγκέντρωση χιλιάδων θεατών ισοπεδώνει την ατομική ευθύνη και συμβάλλει στην επικράτηση ψυχολογίας όχλου. Με αφετηρία το αθλητικό γεγονός η λαϊκή δυσαρέσκεια, αλλά και πολιτικές, θρησκευτικές, φυλετικές, κοινωνικές και εθνικές τριβές και επιδιώξεις μπορούν να οδηγήσουν σε ευρύτερη αναταραχή. Τότε η εξουσία οδηγείται σε πολύ σκληρά μέτρα συνετισμού (Ιουστινιανός-στάση του νίκα, Λίμα Περού, 1964). Άλλοτε πάλι σκοπίμως η εξουσία οδηγεί εκεί, σ' έναν περιορισμένο και ελεγχόμενο χώρο, κατοίκους μιας πόλης, τους οποίους θέλει να τιμωρήσει (Μέγας Θεοδόσιος και σφαγή χιλιάδων Θεσσαλονικέων στον Ιππόδρομο της πόλης). Μια διαφορετική και πρωτότυπη ματιά στον κόσμο των γηπέδων και στα ποικίλα σημαινόμενα των συμβόλων από την αρχαιότητα έως σήμερα.